Grzegorz Bobrowicz

CZAPECZKA
1a. bot. CZAPECZKA KORZENIOWA <kołpaczek z tkanki miękiszowej okrywający
wierzchołek wzrostu korzenia (in. kaliptra)>
1b. bot. daw. p. czepek.

CZAPELKA, CZ. ZŁOTAWA p. czapla (złotawa).

CZAPELKA MODRONOSA daw. p. czapla (modronosa).

CZAPLA
1. ornit. <nazwa ptaków z rodziny czaplowatych Ardeidae>:
Δ CZAPLA BIAŁA Egretta alba, w Polsce lęgowa, wędrowna i zimująca (in. cz. biała duża, cz.
białego pióra, cz. egretta, cz. forga, cz. srebrzysta): Czapla biała jest pięknym,
śnieżnobiałym ptakiem. W porze godowej wyrastają jeje na ramionach pióra ozdobne,
osłaniające grzbiet jak delikatny welon. Dochodzą one do 45 cm długości i oznaczają się rzadko
osadzonymi, wydłużonymi promieniami na kształt włosów. SOKOŁ. Ptaki II, 210. • Czapla
biała w okresie godowym pyszni się ozdobnymi piórami na grzbiecie. Rozwiane przez wiatr,
przypominają fantazyjny szal. KŁOS. G.T. Prawdziwa 65. • Spostrzegłem parę pięknych
śnieżnobiałych czapli forgi (…) odnalezienie gniazda czapli białej okupiłoby brak łabędzia,
ptaki te bowiem są jeszcze rzadsze i trudniejsze do podejścia. PUCH. Łabędź 25.
Δ CZAPLA MODRONOSA Ardeola ralloides, do Polski zalatująca (in. cz. grzywiasta, cz.
kasztanowata, cz. modronos; daw./lud. czapelka modronosa, modronos): Czapla
modronosa należy do najmniejszych gatunków czapli i jest nieznacznie większa od bączka,
którego przypomina również ogólnym ubarwieniem, ale jest znacznie jaśniejsza, bez czarnych
partii. SOKOŁ. Ptaki II, 213.
Δ CZAPLA NADOBNA Egretta garzetta, do Polski zalatująca, sporadycznie lęgowa (in. cz.
biała mniejsza, cz. garceta, cz. garzetta, cz. jedwabista; daw./lud. czaplon nadobny):
Czapla nadobna żyje towarzysko na rozległych bagnach, o brzegach porośniętych trzciną,
wikliną i drzewami, a szczególnie chętnie trzyma się lasów zalanych wodą. SOKOŁ. Ptaki II,
212.
Δ CZAPLA PURPUROWA Ardea purpurea, w Polsce nieregularnie lęgowa, przelotna,
wyjątkowo zimująca (in. cz. czerwona, cz. purpura, cz. rdzawa, cz. rudawa): Aczkolwiek
czapla purpurowa rzeczywiście łączy w sobie pewne zewnętrzne cechy czapli siwej i bąka,
niemniej jednak jest odrębnym gatunkiem.(…) Czapla purpurowa żyje w trzcinie, a w
przeciwieństwie do czapli siwej, niechętnie zrywa się do lotu i rzadko pokazuje na wolnych
przestrzeniach. SOKOŁ. Ptaki II, 208. • Choć nazwa „czapla purpurowa” jest nieco
przesadzona, gdyż w istocie ptak ten nie jest purpurowy, to jednak jego ubarwienie, złożone z
różnych odcieni rudego, brązu i szarości, wzbogacone rysunkiem czarnych linii i plamek na
głowie i szyi, nadaje mu nieco egzotyczny wygląd. STAW. Ptaki 2. • Chłopcy spostrzegli na tle
sitowia stojącą nieruchomo, jak gdyby zadumaną czaplę rudawą i bąka. OSSEN. W polskiej 61.
Δ CZAPLA SIWA A. cinerea, w Polsce lęgowa, przelotna i zimująca (in. cz. popielata, cz.
pospolita, cz. siwego pióra, cz. zwyczajna): Czapla siwa, gdy stoi w wodzie lub na ziemi
zachowuje milczenie i nie zdradza swej obecności. SOKOŁ. Ptaki II, 201. • Czaple siwe zajmują
najchętniej stare gniazda i tylko w braku gniazd zeszłorocznych decydują się na słanie nowych.
SOKOŁ. Ptaki II, 205.
Δ CZAPLA ZŁOTAWA Bubulcus ibis, do Polski zalatująca (in. czapelka, cz. złotawa).
2. ornit. daw. <nazwa innych ptaków>:
Δ CZAPLA BĄCZEK p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA BĄK p. bąk (zwyczajny).
Δ CZAPLA BĄK WIĘKSZY p. bąk (zwyczajny).
Δ CZAPLA BĄK BĄCZEK p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA BĄK MAŁY p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA BĄK WŁAŚCIWY p. bąk (zwyczajny).
Δ CZAPLA BOCIAN p. bocian (biały).
Δ CZAPLA BOCIAN CZARNY p. bocian (czarny).
Δ CZAPLA HUCZEK p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA HUK p. bąk (zwyczajny).
Δ CZAPLA MALEŃKA p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA NOCNA p. ślepowron.
Δ CZAPLA NOCNIK p. ślepowron.
Δ CZAPLA NOCORYK p. ślepowron.
Δ CZAPLA ŚLEPOWRON p. ślepowron.
Δ CZAPLA ŚLEPOWRON WŁAŚCIWY p. ślepowron.
Δ CZAPLA TRZCINNIK p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA ZDROBNIAŁA p. bączek (zwyczajny).
Δ CZAPLA ŻURAW p. żuraw.

CZAPLA p. czubajka (kania).

CZAPLINOSEK p. iglica (pospolita).

CZAPLON NADOBNY daw. p. czapla (nadobna).

CZAPNIK WOSKOWANY bot. <Pilophorus cereolus, porost z rodziny chrobotkowatych Cladoniaceae>

CZAR ZIELE p. lepiężnik (różowy).

CZARCI BATOG p. kolcowój pospolity.

CZARCI DRABINA p. widłak (goździsty).

CZARCI KĘS p. czarcikęs (łąkowy).

CZARCI KRĄG mikol. <koncentryczny krąg utworzony przez owocniki grzyba, np. pieczarki (in. czarcie koło, czarodziejski krąg, krąg czarownic)>

CZARCI KWIAT p. rosiczka (okrągłolistna).

CZARCIA BRODA p. pieprzyca (gruzowa).

CZARCIA MIOTŁA bot. <wyrośle będącego gęstym skupieniem silnie rozgałęzionych, nienormalnie rozwiniętych pędów płonnych, których rozwój jest zahamowany najczęściej wskutek porażenia przez grzyby, a wykształcające się na drzewach i krzewach, np. na brzozie, gabie, jodle>

CZARCIE KOŁO p. czarci krąg: Gdy owocniki wyrastają na obwodzie zajętego przez grzybnię obszaru, tworzą (…) „czarcie koła”. „Czarcie koło” nie zjawia się co roku. (…) Opisano przypadek, gdy kolisko utworzone z owocników lejkówki olbrzymiej (…) pojawiło się po raz wtóry dopiero po pięćdziesięciu latach. WILCZEK Grzyby 22.

CZARCIE KULKI, CZ. ZIELE p. psianka (czarna).

CZARCIE WĄSY p. przestęp (biały).

CZARCIE ZIELE p. bieluń (dziędzierzawa).

CZARCIE ZIELE p. mierznica (czarna).

CZARCIE ZIELE p. sasanka (łąkowa).

CZARCIE ZIELE, CZ. ŹEBRO p. czarcikęs (łąkowy).

CZARCIE ŻEBRO lud. p. ostrożeń (warzywny).

CZARCIKĘS
1a. bot. CZARCIKĘS ŁĄKOWY <Succia pratensis, rodzimy gatunek rośliny z rodziny
szczeciowatych Dipsacaceae (in. cz. przygryziony; daw./lud. czarci kęs, czarcie ziele, cz.
źebro, czartowe gryzienie, cz. żebro, czartowo ziobro, cz. żebro, driakiew łąkowa,
drjakiew, d. łąkowa, dryakiew, dryjakiew, d. podgryziona, komonica, komonicza,
komonycza, komunicza, łysina, Piotra łysina, P. ziele, podgryzień łąkowy, skabioza,
świętego Piotra łysina, ś. P. ziele, żebro czartowe)>
1b. bot. <nazwa innej rośłiny>:
Δ CZARCIKĘS KLUKA p. czarcikęsik Kluka.

CZARCIKĘSIK bot. CZARCIKĘSIK KLUKA <Succisellaa inflexa, rodzimy gatunek rośliny z rodziny szczeciowatych Dipsacaceae (in. czarcikęs Kluka)>

CZARECZKA
1. bot. <nazwa mchów z rodziny skrętkowatych Funariaceae>:
Δ CZARECZKA MIESZAŃCOWA Physcomitrella hampei,
Δ CZARECZKA OTWARTA Ph. patens.
2a. mikol. <nazwa grzybów workowych z rodziny Sarcosomataceae>:
Δ CZARECZKA CZARNIAWA Pseudoplectania vogesiaca,
Δ CZARECZKA CZARNIUTKA P. nigrella,
Δ CZARECZKA TORFOWCOWA P. sphagnophila.
2b. mikol. CZARECZKA DŁUGOTRZONKOWA <Microstoma protracta, grzyb workowy z
rodziny czarkowatych Sarcoscyphaceae>

CZARECZNIK bot. <nazwa mchów z rodziny skrętkowatych Funariaceae>:
Δ CZARECZNIK GRUSZKOWATY Physcomitrium pyriforme,
Δ CZARECZNIK JAJOWATY Ph. sphaericum,
Δ CZARECZNIK SZEROKOOTWOROWY Ph. eurystomum,
Δ CZARECZNIK ZAOSTRZONY Ph. acuminatum.

CZARENKA bot. <nazwa porostów z rodziny Agyriaceae>:
Δ CZARENKA ŁUSKOWATA Trapelia placodioides,
Δ CZARENKA NADRZEWNA T. corticola,
Δ CZARENKA OZDOBNA T. involuta,
Δ CZARENKA SKUPIONA T. coarctata,
Δ CZARENKA SOREDIOWA T. obtegens,
Δ CZARENKA ZIEMNA T. geochroa.

CZARENKA MOORE’A p. molinka Moore’a.

CZARENKA TORELLA p. molinka Moore’a.

CZAREZPLECZNIK gw. grodz. p. dziewanna (pospolita).

CZARKA mikol. <nazwa grzybów workowych z rodziny czarkowatych Sarcoscyphaceae>:
Δ CZARKA AUSTRIACKA Sarcoscypha austriaca,
Δ CZARKA SZKARŁATNA S. coccinea.

CZARKÓWKA mikol. <nazwa grzybów z rodziny kielisznicowatych Podosyphaceae>:
Δ CZRAKÓWKA KĘDZIERZAWA Cotylidia undulata,
Δ CZRAKÓWKA ROZETKOWA C. pannosa.

CZARKÓWKA OGRODOWA p. kubek (gnojowy).

CZARKÓWKA PORYSOWANA p. kubek (prążkowany).

CZARNA HUBA p. błyskoporek (podkorowy).

CZARNA JAGODA p. pokrzyk (wilcza jagoda).

CZARNA JAGODA lud. p. borówka (czarna).

CZARNA JAGODA zwł. poza małopol. p. borówka (czarna).

CZARNA JAGODA BOROWA daw. p. borówka (czarna).

CZARNA KARTOFEL p. psianka (czarna).

CZARNA KURKA p. lejkowiec (dęty).

CZARNA LEBIOTKA p. lebiodka (pospolita).

CZARNA MALINA p. jeżyna (fałdowana).

CZARNA SÓJKA lud. podh. p. orzechówka (zwyczajna).

CZARNA SÓJKA lud. podh. p. wieszczek.

CZARNA TOPOL, CZ. TOPOLA lud. p. topola (czarna).

CZARNA WIŚNIA gw. ostródz.-warm.-mazur. p. wiśnia (pospolita).

CZARNA ŻOŁNA p. dzięcioł (czarny): Nadlatuje czarna żołna – rzadki ptak – oczy mi się jarzą. WAŃK. Lata 114.

CZARNE JAGODY p. borówka (czarna).

CZARNE WISNIE p. wiśnia (pospolita).

CZARNE ZIELE p. trędownik (bulwiasty).

CZARNE ZIELE daw. p. sasanka (łąkowa).

CZARNE ZIELE p. żankiel (zwyczajny).

CZARNI DZIĘCIOŁ lud. świec. p. dzięcioł (czarny).

CZARNIACZEK bot. CZARNIACZEK ALPEJSKI <Allantoparmelia alpicola, porost z rodziny tarczownicowatych Parmeliaceae (in. pustułka alpejska)>

CZARNIAK ichtiol. <Pollachius virens, rodzimy gatunek ryby morskiej z rodziny dorszowatych Gadidae>

CZARNOBEL gw. żyw. p. bylica (pospolita).

CZARNOBIEL gw. podl. p. bylica (pospolita).