To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

NABŁOTNIK PODGORZAŁY daw. p. szlamnik (zwyczajny).

NABŁOTNIK POSPOLITY p. rycyk (zwyczajny): Lęgnie się więc na nadrzecznych pastwiskach i piachach, a nawet na łąkach uprawnych. Ale najchętniej na kępiastych bagnach, o czym poniekąd zaświadcza jeszcze jedna jego dawna nazwa – nabłotnik pospolity. KŁOS. G.S.T. Ptaki 53.

NABŁOTNIK PRĘGOWANY daw. p. szlamnik (zwyczajny).

NABŁOTNIK RDZAWOSZYJNY p. rycyk (zwyczajny).

NABOCZEŃ entom. <Mecostethus parapleurus, owad prostoskrzydły z rodziny szarańczowatych Acrididae>

NABRZEŻYCA NADRZECZNA bot. <Corrigiola litoralis, rodzimy gatunek rośliny z rodziny goździkowatych Caryophyllacaea (in. nadrzeżyca nadrzeczna, n. wodna)>

NABRZOZAK, NABRZOZIAK p. krępak (nabrzozak).

NACINEK entom. <nazwa motyli z rodziny miernikowców Geometridae>:
Δ NACINEK ŚLIWINIAK Eulithis prunata,
Δ NACINEK TOPOLOWIAK E. populata,
Δ NACINEK WRZOSOWIAK E. testata,
Δ NACINEK WYPŁOWIAK E. pyraliata,
Δ NACINEK ZORZYNIAK E. pyropata,
Δ NACINEK ŻÓŁCIENIAK E. mellinata.

NAĆ p. czerwiec (roczny).

NADBRODNIK daw. p. storzan (bezlistny).

NADBRZEŻYCA NADRZECZNA p. nabrzeżyca nadrzeczna.

NADBRZEŻYCA WODNA p. nabrzeżyca nadrzeczna.

NADBRZOZIAK daw. p. krępak (nadbrzozak).

NADECZNICA zool. NADECZNICA DRŻĄCA <Trochospongilla horrida, gąbka z rodziny nadecznikowatych Spongillidae>

NADECZNIK zool. <nazwa gąbek z rodziny nadecznikowatych Spongillidae>:
Δ NADECZNIK ŁAMLIWY Eunapius fragilis,
Δ NADECZNIK STAWOWY Spongilla lacustris (daw./lud. badiaga, bodzięga).

NADOBKA daw. p. wąsik.

NADOBNICA entom. NADOBNICA ALPEJSKA <Rosalia alpina, chrząszcz z rodziny kózkowatych Cermabycidae (daw. kamiennik, różowiec)>

NADOBNICZKA entom. NADOBNICZKA JODŁOWA <Pronocera angusta, chrząszcz z rodziny kózkowatych Cermabycidae (in. szkodnica jodłowa)>

NADOBNIK entom. NADOBNIK WŁOSKI <Miramella alpina, owad prostoskrzydły z rodziny grechotkowatych Cantatopidae>

NADOSZNYK POLOWY p. wierzbownica (górska).

NADÓŁ daw.(stpl.) <dolina>

NADRZEWEK entom. NADRZEWEK DŁUGOSKRZYDŁY <Meconema thalassinum, owad prostoskrzydły z rodziny pasikonikowatych Tettigoniidae (daw. niećwierk)>

NADRZEWIE daw.(stpl.) <miejsce na drzewie>

NADRZEWKA, N. CZTEROKROPKA p. omarlica (żółta).

NADRZEWNICA mikol. <nazwa grzybów>:
Δ NADRZEWNICA CZERWONAWA p. drewniak (czerwonawy),
Δ NADRZEWNICA SZKARŁATNA p. drewniak (szkarłatny).

NADWODNIK
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny nadwodnikowatych>:
Δ NADWODNIK NAPRZECIWLISTNY Elatine hydropiper,
Δ NADWODNIK OKÓŁKOWY E. alsinastrum,
Δ NADWODNIK SZEŚCIOPRĘCIKOWY E. hexandra,
Δ NADWODNIK TRÓJPRĘCIKOWY E. triandra.
1b. bot. p. wydmuchrzyca (piaskowa).

NADZABIJANIE etol. <o drapieżnikach: zabijania ofiar w liczbie przekraczającej możliwości natychmiastowej konsumpcji upolowanej zdobyczy>

NADZIEWACZ daw. p. gąsiorek.

NAFUJAĆ gw. ciesz. <o śniegu: nawiać>

NAGABNE p. róża (dzika).

NAGI OSZLOCH p. śniedek (baldaszkowaty).

NAGIETEK POLNY bot. <Calendula arvensis, zadomowiony u nas gatunek rośliny z rodziny złożonych Asteracxeae>

NAGIETEK WODNY gw. podh. p knieć (błotna).

NAGLIK daw. p. czmych.

NAGŁAD ichtiol. <Scophthalmus rhombus, rodzimy gatunek ryby morskiej z rodziny nagładowatych Scophthalmidae>

NAGŁASZCZEK entom. <Opetiopalpus scutellaris, chrząszcz z rodziny przekraskowatych Cleridae>

NAGOĆ mikol. <nazwa grzybów z rodziny rdzowatych Pucciniaceae>:
Δ NAGOĆ GOŹDZIEŃCOWATA Gymnosporangium vlavariiforme,
Δ NAGOĆ ROŻKOWATA G. cornutum,
Δ NAGOĆ SAWINOWA G. sabinae,
Δ NAGOĆ TRZĘSAKOWATA G tremelloides.

NAGODNIK entom. <nazwa motyli z rodziny miernikowców Geometridae>:
Δ NAGODNIK RÓWNOLEGLIK Epione vespertaria (in. n. brzeziniak),
Δ NAGODNIK WYCINEK E. repandaria (in. n. wierzbiniak).

NAGOSZ bot. <nazwa mchów z rodziny płoniwowatych Pottiaceae >:
Δ NAGOSZ RDZAWY Gymnostomum aeruginosum,
Δ NAGOSZ WAPIENNY G. calcareum.

NAGOSZEK bot. <nazwa wątrobowców z rodziny czubkowatych Lophoziaceae>:
Δ NAGOSZEK OSTROKLAPOWY Gymnocolea acutiloba,
Δ NAGOSZEK rozdęty G. inflata.

NAGÓRNIK ornit. NAGÓRNIK ZWYCZAJNY<Monticola saxatilis, ptak z rodziny muchołówek Muscicapidae, w Polsce lokalnie lęgowy, przelotny (in. n. skalnik, n. skalny; daw./lud. drozd kamienniczek, d. kamienny, d. rdzawosterny, d. rudogon, d. skalnik, d. skalny, drózd rdzawostyrny, wrobel osobny, wrobl szczegielny, wróbel samotny)>: Najłatwiej zauważyć nagórnika, gdy po przybyciu na lęgowiska w końcu kwietnia lub w maju odbywa swe efektowne loty godowe. Ptak, z kamienia, na którym siedzi, nagle wzlatuje stromo w górę, po czym zatacza małe kręgi trzepocząc skrzydłami i roztaczając szeroko swój rudy ogon. Opada stopniowo jak na spadochronie i w końcu nurkuje w dół. STAW. Ptaki 40.

NAGRYZEK entom. <Bromius obscurus, chrząszcz z rodziny stonkowatych Chrysomelidae>

NAJADA p. grzybienie (białe).

NAJADY zool. <słodkowodne małże o muszlach symetrycznych – perłoródki, skójki, szczeżuje>

NAJNOG daw.(stpl.) p. minóg.

NAJŚWIĘTSZEJ PANNY LON gw. grodz. p. lnica (pospolita).

NAKOROWNIK mikol. NAKOROWNIK RADEŁKOWANY <Basidioradulum radula, grzyb z rodziny drewniczkowatych Schizoporaceae (in. strzępkoskórka kolista)>

NAKREŚLIK entom. <nazwa motyli z rodziny miernikowców Geometridae>:
Δ NAKREŚLIK DĘBOWIEC Plagodis dolabraria,
Δ NAKREŚLIK IWINIAK P. pulveraria.

NAKRZEWNIK daw. p. lejkowiec (labiryntowy).

NAKWIATEK entom. <Anthicus sp., rodzaj chrząszczy z rodziny nakwiatkowatych Anthicidae (daw. kwiatowiec, kwietnica, kwietniś)>

NAKWIETNIK entom. NAKWIETNIK TRĘBACZ <Oecanthus pellucens, owad prostoskrzydły z rodziny świerszczowatych Gryllidae>

NALEŹLINA bot. <nazwa mchów z rodziny naleźlinowatych Andreaeaceae (daw. andreea)>:
Δ NALEŹLINA BLYTTA Andreaea blyttii,
Δ NALEŹLINA GRUBOŻEBROWA A. crassinervia,
Δ NALEŹLINA ROTHA A. rothii,
Δ NALEŹLINA SKALNA A. rupestris (in. n. pospolita),
Δ NALEŹLINA ŚNIEŻNA A. nivalis,
Δ NALEŹLINA ZIMNA A. frigida.

NALISTEK daw. p. ogrodnica niszczycielka.

NALISTEK daw. p. chrabąszcz oraz p. chrabąszcz (majowy).

NALIŚCICA entom. <nazwa chrząszczy z rodziny stonkowatych Chrysomelidae (daw. posmutka, zasmutek, zasmutka, złotka)>:
Δ NALIŚCICA WIERZBOWA Lochmaea capreae (in. n. wierzbówka).

NALOTECZEK mikol. NALOTECZEK OLIWKOWY <Brevicellicium olivascens, grzyb z rodziny strzępkoskórkowatych Hyphodermataceae>

NALOTEK
1a. mikol. NALOTEK KOLCZASTOZARODNIKOWY <Botryohypochnus isabellinus, grzyb z
rodziny pajęczynowcowatych Botryobasidiaceae>
1b. mikol. <nazwa innych grzybów>:
Δ NALOTEK BZOWY, N. PÓŹNY p. strzępkoząb (bzowy).
Δ NALOTEK MODRY p. pięknoskórnik (modry).
Δ NALOTEK PÓŹNY p. nalotnica (jedwabnikowata).
Δ NALOTEK RÓŻOWY p. powłocznik (różowy).
Δ NALOTEK ŻÓŁTY p. żylaczka (żółtobrązowa).

NALOTNICA mikol. <nazwa grzybów z rodziny strzępkoskórkowatych Hyphodermataceae>:
Δ NALOTNICA BIAŁOKREMOWA Hypochnicium punctulatum,
Δ NALOTNICA JEDWABNIKOWATA H. bombycinum (daw. nalotek późny),
Δ NALOTNICA KAUKASKA H. caucasicum,
Δ NALOTNICA KULISTOZARODNIKOWA H. erickssonii,
Δ NALOTNICA NAZIEMNA H. geogenium,
Δ NALOTNICA OSTROROZWIERKOWA H. cymosum,
Δ NALOTNICA PODLASKA H. eichleri,
Δ NALOTNICA POLSKA H. polonese,
Δ NALOTNICA SOSNOWA H. karstenii,
Δ NALOTNICA WOSKOWATA H. analogum,

NALOTNICZEK mikol. NALOTNICZEK MIĘKKI <Hypochniciellum molle, grzyb z rodziny błonkowatych Atheliaceae>

NALOTNICZKA mikol. NALOTNICZKA FIOLETOWA <Hypochnella violacea, grzyb z rodziny błonkowatych Atheliaceae>

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry