To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

CIERNIOWA RÓŻA lud. p. róża (dzika).

DZIKA RÓŻA lud. p. głóg w zn. 1a.

DZIWIA RÓŻA p. róża (dzika).

GÓRSKA RÓŻA gw. podh. p pełnik (europejski).

JEZIOROWA RÓŻA gw. ostródz.-warm.-mazur. p. grążel (żółty).

JEZIOROWA RÓŻA gw. ostródz.-warm.-mazur. p. grzybienie (białe).

KŁODZKA RÓŻA reg. dolnośl. p. pełnik (europejski).

KOCZNA RÓŻA p. rozchodnik (wielki).

POLNA RÓŻA lud. p. róża (dzika).

PSIA RÓŻA lud. łódz., podl. p. róża.

PSIA RÓŻA p. róża (dzika).

PSIO RÓŻA p. róża (dzika).

RÓŻA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków krzewów z rodziny różowatych Rosaceae (daw./lud.
babia dupa, babiadupa, babicha, babiczka, babidupa, psia róża, rózycka, ruża,
swerbohołuzy, swerbohuz, swerbohuza, swerbołuza, swerbouska, swerbouzyna,
swerbowuz, swerbułc, swerbyuza, swerbywus, sypel, sypułki, szepszyna, szyp,
szypszyna)>:
Δ RÓŻA ALPEJSKA Rosa pendulina (in. r. bez kolców, r. górska, r. polna): Tylko młode pędy
są pokryte szczecinkowatymi kolcami, natomiast na starszych pędach prawie brak tak
charakterystycznych dla innych róż ostrych kolców. To stało się przyczyną, że krzew ten zyskał
sławę jako jedyna „róża bez kolców” (…) Róża alpejska rośnie prawie w całych Sudetach,
szczególnie w wyższych partiach górskich, gdzie krzewi się często w zaroślach i wśród ziół nad
potokami. FABISZ. Sudety 90.
Δ RÓŻA DROBNOKWIATOWA R. micrantha,
Δ RÓŻA DZIKA R. canina (in. róża, r. cierniowa, r. głogowa, r. polna, r. pospolita, r. psia,
r. stulistna, szypszyna; daw./lud. babicha, ciernie, cierniowa róża, dziwia róża, głóg, g.
polny, g. pospolity, kostropest, nagabne, nieszpołka, nieszpółka, nieszpółki,
nieszpułki, parzycha, polna róża, psia róża, psio róża, różyczka, spik, spyk, sypel,
sypłôwka, sypłówka, szepszyna, szubszyna, szypek, szypie),
Δ RÓŻA ELIPTYCZNA R. inodora,
Δ RÓŻA FRANCUSKA R. gallica (in. r. cierpka, r. cukrowa, r. gruczołkowata, r.
gruszkowata, r. kolczastoowocowa, r. kwaśna, r. lecznicza, r. octowa),
Δ RÓŻA GIRLANDOWA R. majalis (in. r. majowa, r. ogrodowa),
Δ RÓŻA JABŁKOWATA R. villosa (in. r. owłosiona),
Δ RÓŻA JUNDZIŁŁA R. jundzillii,
Δ RÓŻA KUTNEROWATA R. tomentosa (in. r. włochata; daw./lud. włochatka pospolita),
Δ RÓŻA POLNA R. agrestis (in. r. kocia, r. przydrożna, r. psia, r. ptasia),
Δ RÓŻA RDZAWA R. rubiginosa (in. r. dzika, r. oglanda, r. ogrodzeniowa, r. ozdobna, r.
polna, r. płotowa, r. szkocka, r. wonna; daw./lud. sypel Matki Boski, s. wôniôncy,
szepszyna, winiówka, wônipiwko),
Δ RÓŻA SINA R. dumalis (in. r. czerwonolistna),
Δ RÓŻA ZAPOZNANA R. sherardii (in. r. Sherarda).
1b. bot. <nazwa zadomowionych u nas gatunków krzewów z rodziny różowatych>:
Δ RÓŻA CZERWONAWA R. glauca,
Δ RÓŻA DAHURSKA R. davurica,
Δ RÓŻA IGIEŁKOWATA R. acicularis,
Δ RÓŻA GĘSTOKOLCZASTA R. spinosissima (in. r. amerykańska, r. cierniowa, r.
kolczasta; daw./lud. czernica),
Δ RÓŻA KAROLIŃSKA R. carolina,
Δ RÓŻA LABRADORSKA R. blanda,
Δ RÓŻA POMARSZCZONA R. rugosa (in. r. fałdolistna, r. fałdzistolistna, r. japońska, r.
kartoflana, r. pofałdowana,),
Δ RÓŻA ROSYJSKA R. gorenkensis,
Δ RÓŻA WĘGIERSKA R. zalana,
Δ RÓŻA WIELOKWIATOWA R. multiflora,
Δ RÓŻA WIRGIŃSKA R. virginiana,
Δ RÓŻA ŻÓŁTA R. foetida.
1c. bot. daw. RÓŻA POLNA p. głóg (dwuszyjkowy).
1d. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ RÓŻA p. krwiściąg (lekarski).
Δ RÓŻA CZARNA gw. podh. p. różeniec górski.
Δ RÓŻA DRUGA gw. grodz. p. ślazówka turyngska.
Δ RÓŻA GÓRSKA, R. ŻÓŁTA lud. p. pełnik (europejski): Pomimo niszczenia [pełnika],
najczęściej na krótkotrwałe bukiety, a nawet przesadzania całych roślin do ogrodów, jako tzw.
róż górskich, możemy jeszcze tu i ówdzie z dala od osiedli spotkać się z dość licznym jego
występowaniem [w Sudetach]. FABISZ. Sudety 62.
Δ RÓŻA PIERWSZA gw. grodz. p. ślaz (zygmarek).
Δ RÓŻA PSZCZELNA gw. podh. p. posłonek (wielkokwiatowy).
Δ RÓŻA WIATROWA p. sadziec (konopiasty).
Δ RÓŻA ZBOŻOWA p. kąkol (polny).
2. łow. <nazwa …….>:
Δ RÓŻA

RÓŻA WODNA gw. ostródz.-warm.-mazur. p. grążel (żółty) oraz p. grzybienie (białe).

WIATROWA RÓŻA lud. p. sadziec (konopiasty).

  • 1

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry