To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

DZIEWANNA
1. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny trędownikowatych
Scrophulariaceae>: Na zboczu wału sterczały szare, kosmate, sztywne dziewanny z kwiatami
jasnymi, jakby zrobionymi ze słońca. BOGUSZ. Wał. cyt. SD • Za chatą rozciągał się kawałek
nie obsianego pola, na którym bujnie wyrastały dziewanny kiściaste. KONOPN. Now. cyt. SD
Aksamitne, mszyste, bujne liście dziewanny rozkładają się szerokim wieńcem na ziemi, a z tego
wieńca wystrzela smukła kolumna, która się dokoła złotym okrywa kwiatem. POL Obrazy I. cyt.
SD • Dziewanna rośnie na przydrożach, miedzach, piaszczystychi płonnych gruntach, w ogóle
na różnych nieużytkach, toteż obfitość jej niedobrze świadczy o urodzajności gleby. DYAK.
Przyr. cyt. SD • Δ przysł. Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna. cyt. SD
Δ DZIEWANNA CHAIXA Verbascum chaixii (in. dz. austriacka, dz. skryta),
Δ DZIEWANNA DROBNOKWIATOWA V. thapsus (in. dziewanna, dz. drobnokwiatowa,
dz. lekarska, dz. mniejsza. dz. skromna, dz. wielka; daw./lud. dzewiana, dziewana,
dziewiana, jabłuszka Najświętszej Panienki, kędzierzawica, knotnica, korowiaki,
łopiennie, niedźwiedzie ucho, warkoc Matki Boski, warkocze Matki Boskiej, warkoczki
Najświętszej Panienki, włoski Najświętszej Panienki),
Δ DZIEWANNA FIOLETOWA V. phoeniceum,
Δ DZIEWANNA FIRLETKOWA V. lychnitis (in. dz. biała, dz. dziewicza, dz. mszysta, dz.
okazała; daw./lud. dziewiana),
Δ DZIEWANNA KUTNEROWATA V. phlomoides (in. dziewanna, dz. chełmkowata, dz.
lekarska, dz. podobna, dz. polna; daw./lud. dzewiana, dziewana, dziewiana, dziewianna,
dziewizna, kędzierzawica polna),
Δ DZIEWANNA POSPOLITA V. nigrum (in. dziewanna, dz. czarna, dz. piękna, dz.
samica; daw./lud. czarezplecznik, mszyca),
Δ DZIEWANNA RDZAWA V. blattaria,
Δ DZIEWANNA WIELKOKWIATOWA V. densiflorum (in. dziewanna, dz. lekarska, dz.
podobna, dz. wiązkowata; daw./lud. dywanna, dzewiana, dziewana, dziewica, dziewizna,
dziwizna, gorzygrot, gorzyknot, jabłuszka Najświętszej Marii Panny, j. N. Panienki,
jabłuszko Najświętszej Marii Panny, kędzierzawica, k. lekarska, k. leśna, k. polna,
knotnica leśna, k. polna, korowiak, królewska świeca, szabla, warkocze Matki Boskiej,
warkoczyki Najświętszej Panienki).
2. łow. <………….>

  • 1

© Copyright 1990-2025 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry