To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

PIEKIELNE ZIELE daw. p. tojad.

PIEKIELNE ZIELE p. tojad (mocny).

PIEKIELNICA icht. <Alburnoides bipunctatus, rodzimy gatunek ryby słodkowodnej z rodziny karpiowatych Cyprinidae (in. bystrzanka, szweja; daw./lud. płocionka, płotycia, uklej stebnowany)>

PIELESZ gw. ciesz. <gniazdo myszy>

PIELGRZYMKA
1a. entom. PIELGRZYMKA KRZEWIANKA <Agrotera nemoralis, motyl z rodziny
wachlarzykowatych Crambidae>
1b. entom. daw. PIELGRZYMKA ŚPIŻARNIANKA p. zadarlica (spiżarniana).

PIEŁÔNEK gw. żyw. p. bylica (piołun).

PIEŁÓŃ gw. ciesz. p. bylica (piołun).

PIEŁUN gw. podh. p. bylica (piołun).

PIEŁUNEK gw. podh. p. bylica (piołun).

PIEŁYN gw. wlkp. p. bylica (piołun).

PIEŁYNEK p. bylica (piołun).

PIENIAK p. płomiennica (zimowa).

PIENIĄŻEK
1a. mikol. <nazwa grzybów z rodziny gąskowatych Tricholomataceae >
Δ PIENIĄŻEK CIEMNOBULWKOWY C. tuberosa,
Δ PIENIĄŻEK DROBNIUTKI C. tuberosa,
Δ PIENIĄŻEK OCZKOWANY C. ocellata (in. bedłka oczkowana),
Δ PIENIĄŻEK ROZGAŁĘZIONOTRZONOWY C. racemosa,
Δ PIENIĄŻEK ŻÓŁTOBULWKOWY C. cookei.
1a. mikol. <nazwa innych grzybów>:
Δ PIENIĄŻEK AKSAMITNOTRZONOWY, P. AKSAMITNY p. płomiennica (zimowa).
Δ PIENIĄŻEK BURSZTYNOWY p. łysostopek (bursztynowy).
Δ PIENIĄŻEK DĘBOWY, P. POSPOLITY p. łysostopek (pospolity).
Δ PIENIĄŻEK KĘPKOWY, P. SKUPIONY p. łysostopek (kępkowy).
Δ PIENIĄŻEK MAŚLANY p. monetnica (maślana).
Δ PIENIĄŻEK PALĄCY p. łysostopek (cierpki).
Δ PIENIĄŻEK PLAMISTY p. monetnica (plamista).
Δ PIENIĄŻEK POZRASTANY, P. ZLEWAJĄCY SIĘ p. łysostopek (pozrastany).
Δ PIENIĄŻEK SZEROKOBLASZKOWY p. pieniążnica szerokoblaszkowa.
Δ PIENIĄŻEK SZYSZKOWY p. szyszkówka (świerkowa).
Δ PIENIĄŻEK WRZECIONOWATY p. łysostopek (wrzecionowatotrzonowy).
2. bot. p. tojeść (rozesłana).

PIENIĄŻKÓWKA mikol. <nazwa grzybów z rodziny twardzioszkowatych Marasmiaceae>:
Δ PIENIĄŻKÓWKA DĘBOWA Xerula pudens (in. p. długonoga; daw. kółkorodek
długotrzonowy),
Δ PIENIĄŻKÓWKA GŁADKOTRZONOWA X. radicata (in. monetka korzeniasta,
pieniążkówka korzeniasta),
Δ PIENIĄŻKÓWKA JODŁOWA X. melanotricha (in. p. ciemna; daw. monetka
ciemnotrzonowa).

PIENIĄŻNICA mikol. PIENIĄŻNICA SZEROKOBLASZKOWA <Megacollybita platyphylla, grzyb z rodziny gąskowatych Tricholomataceae (in. monetka szerokoblaszkowa; daw. bedłka szerokoblaszkowa, pieniążek szerokoblaszkowy, płomyczek duży)>

PIENIĄŻNICZKA mikol. PIENIĄŻNICZKA SZYSZKOWA <Baeospora myosura, grzyb z rodziny twardzioszkowatych Marasmiaceae>

PIENIĄŻNIK p. podejźrzon (księżycowy).

PIENICE daw. p. dzwoniec (zwyczajny).

PIENIĘDZNIK p. podejźrzon (księżycowy).

PIENIĘŻNIK lud. p. tojeść (rozesłana).

PIENIK entom. <nazwa owadów z rzędu pluskwiaków, z rodziny pienikowatych Cercopidae>:
Δ PIENIK OLCHOWIEC Aphrophora alni,
Δ PIENIK ŚLINIANKA Philaenus spumarius,
Δ PIENIK WIERZBOWY Aphrophora salicis.

PIENINY daw.(stpl.) <miejsce, w którym woda się pieni>

PIENKA daw. p. szczygieł w zn. 1a.

PIENKA lud. podh. p. pliszka (siwa).

PIEŃKA, P. BIAŁA lud. podh. p. pliszka (siwa).

PIEŃKI mikol. <nazwa grzybów>:
Δ PIEŃKI p. dzieżka (pomarańczowa).
Δ PIEŃKI p. łysiczka (trująca).
Δ PIEŃKI p. opieńka (miodowa).

PIEŃKOWE p. płomiennica (zimowa).

PIEŃKÓWKA mikol. <nazwa grzybów>:
Δ PIEŃKÓWKA p. opieńka (miodowa).
Δ PIEŃKÓWKA p. płomiennica (zimowa).

PIEPRZ bot. <nazwa roślin>:
Δ PIEPRZ GÓRSKI gw. podh. p. kopytnik (pospolity).
Δ PIEPRZ POLNY, P. WODNY p. rdest (ostrogorzki): Świeża roślina ma smak palący i gorzki,
stąd jej ludowa nazwa – pieprz wodny. KOSS. Opow 260.
Δ PIEPRZ UBOGICH p. rozchodnik (sześciorzędowy).
Δ PIEPRZ WODNY p. rdest (plamisty).

PIEPRZNICA bot. <nazwa roślin>:
Δ PIEPRZNICA p. pieprzyca (gruzowa).
Δ PIEPRZNICA p. rzeżucha (łąkowa).

PIEPRZNICZKA
1a. mikol. PIEPRZNICZKA SZARAWA <Cantharellula umbonata, grzyb z rodziny gąskowatych
Tricholomataceae (daw. pieprznik pępiasty, p. pępkowaty)>
1b. mikol. <nazwa innych grzybów>:
Δ PIEPRZNICZKA p. czasznica (oczkowata).
Δ PIEPRZNICZKA p. purchawka (chropowata).

PIEPRZNIK
1a. mikol. <nazwa grzybów z rodziny pieprznikowatych Cantharellaceae>:
Δ PIEPRZNIK AMETYSTOWY Cantharellus amethysteus,
Δ PIEPRZNIK BLADY C. pallens,
Δ PIEPRZNIK JADALNY C. cibarius (in. kurka, pieprznik gąska, p. pospolity; daw./lud.
bedłka gąska, b. żółta, galusie, gąska, gęsiarka, kieliszek, kogucik, kogutek,
kokoszka, kokotek, kura, kuraszki, kurcze łapki, k. nogi, k. nóżki, kurek, kurka żółta,
kurza łapka, k. noga, k. nóżka, k. stopka, kurki, kurówka, kurówka żółta, kurzajek,
kurzajka, kurzajki, kurzatka, kurzejek, kurzejka, kurzejki, kurzęta, kurzonoga,
kurzonóżka, kurzynki, lepiecha, lepieszka, lisecka, lisica, lisiczka, lisiec, liski,
lisówka, liszeczka, liszka, łasiczka, łyżeczka, peperka, peperling, peperluszka,
pieprzyk, p. jadalny, pliszka, rzędówka, siurlatka, stągiewka, stągiewka jadalna,
stroczek lisica, wiewieroszka, wowieruszka),
Δ PIEPRZNIK POMARAŃCZOWY C. friesii (in. p. Friesa),
Δ PIEPRZNIK RDZEWIEJĄCY C. ferruginascens,
Δ PIEPRZNIK SZARY C. cinereus,
Δ PIEPRZNIK TRĄBKOWY C. tubiformis,
Δ PIEPRZNIK ŻYŁKOWANY C. aurora (in. p. żółtawy).
1b. mikol. <nazwa innych grzybów>:
Δ PIEPRZNIK p. piestrak (jadalny).
Δ PIEPRZNIK CZERWONY. P. FAŁSZYWY, P. POMARAŃCZOWY p. lisówka
(pomarańczowa).
Δ PIEPRZNIK MCHOWY p. bezblaszka (mchowa).
Δ PIEPRZNIK PĘPIASTY, P. PĘPKOWATY p. pieprzniczka szarawa.
Δ PIEPRZNIK MCHOWY, P. PRĄTNIKOWY p. bezblaszka (mchowa).
Δ PIEPRZNIK ZGLISZCZOWY p. szaroblaszek zgliszczowy.
2. bot. p. rzeżucha (łąkowa).

PIEPRZUCHY gw. lubel. p. porzeczka (czarna).

PIEPRZYCA
­1a. bot. <nazwa zadomowionych u nas gatunków roślin z rodziny krzyżowych Brassicaceae>:
Δ PIEPRZYCA GĘSTOKWIATOWA Lepidium densiflorum (in. p. bukietowa),
Δ PIEPRZYCA GRUZOWA L. ruderale (in. pieprzyca, p. dioskorydesowa, p. mała, p. psia;
daw./lud. carciniec, czarcia broda, pieprznica, , pieprzyn, psia rzeżucha, rzerucha,
rzerzucha, rzeżucha, rz. polna, rz. włoska mała, rzeżuszka, rzeżycha, żerucha,
żerzucha),
Δ PIEPRZYCA POLNA L. campestre (daw./lud. pieprzyczka, rzeżucha psia, weszka psia,
wilczy kosmek),
Δ PIEPRZYCA WIRGIŃSKA L. virginicum (in. p. ogrodowa, p. wirginijska).
­1b. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ PIEPRZYCA p. rzeżucha (łąkowa).
Δ PIEPRZYCA CZTEROPRĘCIKOWA p. rzeżucha (włochata).
Δ PIEPRZYCA GORZKA p. rzeżucha (gorzka).
Δ PIEPRZYCA KONICZYNOWA p. rzeżucha (trójlistkowa).
Δ PIEPRZYCA ŁĄKOWA p. rzeżucha (łąkowa).
Δ PIEPRZYCA ŁODYGĘ OBEJMUJĄCA p. pieprzycznik przydrożny.
Δ PIEPRZYCA PRZYDROŻNA p. pieprzycznik przydrożny.
Δ PIEPRZYCA SIEWNA p. rzeżucha (łąkowa).
Δ PIEPRZYCA STRZAŁKOWATA p. pieprzycznik przydrożny.
Δ PIEPRZYCA WIOSENNA p. pieprzycznik przydrożny.
Δ PIEPRZYCA WIOSNÓWKOWA p. pieprzycznik przydrożny.

PIEPRZYCZKA p. pieprzyca (polna).

PIEPRZYCZNIK bot. PIEPRZYCZNIK PRZYDROŻNY <Cardaria draba, zadomowiony u nas gatunek rośliny z rodziny krzyżowych Brassicaceae (in. pieprzyca łodygę obejmująca, p. przydrożna, p. strzałkowata, p. wiosenna, p. wiosnówka, pieprzycznik wiosnówkowy; daw./lud. jundziłka, rzeżucha grecka wielka, wiosnówka, wiosówka)>

PIEPRZYK p. pieprznik (jadalny).

PIEPRZYK JADALNY p. pieprznik (jadalny).

PIEPRZYN p. pieprzyca (gruzowa).

PIERALOTNIK p. przelot (pospolity).

PIERAN gw. podh. p. piorun.

PIERDAK p. maślak (sitarz).

PIERELOTNIK p. przelot (pospolity).

PIEREPOŁOCH p. ostrożeń (lancetowaty).

PIEROL lud. kępn. p. wilga (zwyczajna).

PIERON gw. p. piorun.

PIERÓN gw. ciesz. <piorun>

PIERÓNOBICI gw. ciesz. <burza z piorunami>

PIERSZENIEC p. krwawnik (kichawiec).

PIERSZEŃ p. krwawnik (kichawiec).

PIERŚCIANKA p. opieńka (miodowa).

PIERŚCIENIAK BIAŁONIEBIESKI p. łysiczka (niebieskawa).

PIERŚCIENIAK CZARNOZARODNIKOWY p. łysiczka (czarnozarodnikowa).

PIERŚCIENIAK GRYNSZPANOWY p. łysiczka (niebieskozielona).

PIERŚCIENIAK KARBOWANY p. łuskwiak (karbowany).

PIERŚCIENIAK KORONIASTY p. łysiczka (murawowa).

PIERŚCIENIAK ŁAJNOWY p. łysiczka (łajnowa).

PIERŚCIENIAK ŁUSKOWATY p. łysiczka (łuskowata).

PIERŚCIENIAK MODRY p. łysiczka (niebieskawa).

PIERŚCIENIAK NIEBIESKOZIELONY p. łysiczka (niebieskozielona).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry