To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

JAMIOŁUCHA daw. p. paszkot w zn. 1a.

JAMIOŁUSZKA daw. p. jemiołuszka.

JAMKÓWECZKA mikol. <nazwa grzybów z rodziny ząbkowcowatych Steccherinaceae>:
Δ JAMKÓWECZKA BLASZKOWOZĄBKOWA Antrodiella foliaceo-dentata,
Δ JAMKÓWECZKA BUKOWA A. faginea,
Δ JAMKÓWECZKA CYTRYNOWA A. citrinella,
Δ JAMKÓWECZKA JANOWCOWA A. onychoides,
Δ JAMKÓWECZKA PASOŻYTNICZA A. parasitica,
Δ JAMKÓWECZKA POMARAŃCZOWA A. fissiliformis,
Δ JAMKÓWECZKA PÓŁROZPOSTARTA A. semisupina (in. białak półrozpostarty; daw. żagiew pospolita, ż. zwyczajna),
Δ JAMKÓWECZKA SKÓRKOWATA A. romellii (in. białak bisiorowaty),

JAMKÓWKA mikol. <nazwa grzybów z rodziny wachlarzowcowatych Meripilaceae>:
Δ JAMKÓWKA BAWEŁNIANA Antrodia gossypina (in. białak rozpostarty),
Δ JAMKÓWKA BIAŁOBRĄZOWA A. albobrunnea (in. białak białobrązowy, jamczatka białobrunatna),
Δ JAMKÓWKA BRUDNA A. sordida,
Δ JAMKÓWKA GRUBA A. crassa (in. mąkosa gruba),
Δ JAMKÓWKA JABŁONIOWA A. malicola (in. brunatka kuzjańska, poskórnik jabłoniowy),
Δ JAMKÓWKA KURCZLIWA A. ramentacea (in. chrząstnik kurczliwy),
Δ JAMKÓWKA MIODOWA A. mellita,
Δ JAMKÓWKA POFAŁDOWANA A. pulvinascens,
Δ JAMKÓWKA POGIĘTA A. sinuosa (in. podskórnik pienisty, porzyca inspektowa),
Δ JAMKÓWKA PÓŁNOCNA A. sitchensis,
Δ JAMKÓWKA RÓŻNOKSZTAŁTNA A. heteromorpha (in. j. biała, j. biaława, podskórnik białawy, p. heteromorficzny, p. płożący),
Δ JAMKÓWKA RZĘDOWA A. serialis (in. podskórniczek rzędowy, podskórnik rzędowy, wrośniak rzędowy; daw. huba rzędowa, h. skórkowata, porak skórzasty, żagiew rzędowa, ż. skórzasta),
Δ JAMKÓWKA SZNUROWATA A. vaillantii (in. porzyca delikatna, sprzążkownica Vaillanta; daw. żagiew delikatna),
Δ JAMKÓWKA WIERZBOWA A. macra (in. podskórnik wierzbowy).
Δ JAMKÓWKA ŻÓŁTA A. xantha (in. mąkosa żółta).

JAMNIOŁUCHA, JAMNIOŁUSZKA lud. kociew. p. jemiołuszka.

JANA ŚWIĘTEGO RĄCZKA p. gółka (długoostrogowa).

JANA ŚWIĘTEGO RĄCZKA p. kukułka (szerokolistna).

JANEK p. trykoń (osikowy).

JANGREST p. porzeczka (agrest).

JANGRYS p. porzeczka (agrest).

JANGRYSEK p. porzeczka (agrest).

JANICZEK gw. ciesz. <robaczek świętojański>

JANKA gw. ostródz.-warm.-mazur. p. porzeczka w zn. 1a.

JANOWCZYK bot. JANOWCZYK SKRZYDLATY <Genistella sagittalis, rodzimy gatunek rośliny z rodziny motylkowatych Fabaceae (in. janowiec skrzydlaty, j. strzałkowy)>

JANOWIEC bot. <nazwa rodzimych gatunków krzewów z rodziny motylkowatych Fabaceae (daw./lud. barszewnik, jerkowiec)>:
Δ JANOWIEC BARWIERSKI Genista tinctoria (in. janowiec, j. farbierski, j. pospolity, żółcidło; daw./lud. barszczewnik, drog, drok, d. gładki, dryk, kręczynka, krzecilka,
krzecinka, lubeszna włoska, lubezna włoska, lubiezna włoska, lubieżka, lubizenka,
melota, nietota, przestrach, rematyzowe zieli, scharnowki, zanowiec, żarnowiec, żółcica, żółcień),
Δ JANOWIEC CIERNISTY G. germanica (in. drok, d. kolący, janowiec kolący, j. niemiecki;
daw./lud. mirt Matki Boskiej, mrzygłód, rematysowe ziele, sianowiec, ziarnowiec, zinowka, żarnowiec, ż. kolący),
Δ JANOWIEC MIOTLASTY, J. MIOTŁOWY p. żarnowiec (miotlasty).
Δ JANOWIEC SKRZYDLATY, J. STRZAŁKOWY p. janowczyk skrzydlaty.
Δ JANOWIEC WŁOSISTY G. pilosa.

JANSBERY gw. ostródz.-warm.-mazur. p. porzeczka w zn. 1a.

JANUARY daw.(stpl.) <styczeń>

JAPEWIA ZŁOCISTA bot. <Japewia subaurifera, porost z rodziny Ramalinaceae>

JAPONIEC p. karaś (srebrzysty).

JAPOŃCZYK p. karaś (srebrzysty).

JASIENIOWE DRZEWO, JASIEŃ gw. podh. p. jesion (wyniosły).

JASIEŃ daw.(stpl.) p. jesion (wyniosły).

JASIKOR p. topola (czarna).

JASIN, JASIŃ lud. sanoc. p. jesion (wyniosły).

JASIOCHMIEL lud. kościan. p. kolcowój (pospolity).

JASIOKOR, JASIOKÓR lud. p. topola (czarna).

JASION gw. podh. p. p. jesion (wyniosły).

JASIONEK daw. p. jasieniec (piaskowy).

JASIOŃ lud. p. jesion (wyniosły).

JASIOR p. topola (czarna).

JASIOREK p. topola (czarna).

JASIOTR daw.(stpl.) p. jesiotr ostronosy.

JASIYJ gw. żyw. p. jesion (wyniosły).

JASIYŃ gw. ciesz. żyw. p. jesion (wyniosły).

JASKA lud. kaszub. p. jaskółka (dymówka).

JASKAWKA lud. kaszub. p. jaskółka (dymówka).

JASKĄŁKA lud. boch. p. jaskółka w zn. 1a.

JASKER p. jaskier (płomiennik).

JASKIEŁKA lud. p. jaskółka (dymówka).

JASKIER
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny jaskrowatych Ranunculaceae (daw./lud.
askier, pryszczenica, śmietanek, żabinek kwiat, żółcień)>:
Δ JASKIER ALPEJSKI Ranunculus alpestris,
Δ JASKIER BULWKOWY R. bulbosus (in. j. bulwiasty, j. główkowy, j. gruczołowaty,
j. okrągły),
Δ JASKIER DWOISTY R. binatus,
Δ JASKIER GAJOWY R. serpens,
Δ JASKIER HALNY R. pseudomontanus (in. j. górski),
Δ JASKIER ILIRYJSKI R. illyricus (in. j. illiryjski),
Δ JASKIER JADOWITY R. sceleratus (daw./lud. jaskrzyca, łuhawaja miednica,
przypoludnik, schabi opich, żabi kopr, ż. opich),
Δ JASKIER KASZUBSKI R. cassubicus: W runie lasu grabowego spotyka się z dużą stałością
(…) gwiazdnica wielkokwiatowa, jaskier kaszubski. MYCZ. Puszcz 17.
Δ JASKIER KOSMATY R. lanuginosus,
Δ JASKIER LEŻĄCY R. reptans,
Δ JASKIER LODNIKOWY R. glacialis,
Δ JASKIER OKRĄGŁOLISTNY R. thora,
Δ JASKIER OSTRY R. acris (in. j. pryszczeniec, j. pstry; daw./lud. boliłocko, bolioczka,
bolioczko, guzik złoty, jaskiernik, kurza ślepota, opich leśny, prysceniec, pryscyniec,
pryszczeniec, zaraza, żółcieniec, żółtawiec),
Δ JASKIER PLATANOLISTNY R. platanifolius,
Δ JASKIER PŁOMIENNIK R. flammua (in. jaskier, j. mały, j. palący, j. płomieńczyk, j.
płomyczek, j. pochyły, j. słodki pierwszy; daw./lud. jasker, płomiennik, płomieńczyk),
Δ JASKIER PODTATRZAŃSKI R. subtatricus,
Δ JASKIER RDZAWY R. strigulosus (in. j. Stevena),
Δ JASKIER ROZŁOGOWY R. repens (in. j. leżący, j. rozesłany, j. włóczący się; daw./lud.
jaskiernik, zeruza, żeruża, żółty przypołudnik),
Δ JASKIER RÓŻNOLISTNY R. auricomus (in. j. złoty),
Δ JASKIER SARDYŃSKI R. sardous (in. j. blado-żółtawy, j. blady, j. łagodny),
Δ JASKIER SKALNY R. oreophilus,
Δ JASKIER WIELKI R. lingua (daw./lud. leśny opich),
Δ JASKIER WIELOKWIATOWY R. polyanthemos.
1b. bot. <nazwa zadomowionych u nas gatunków roślin z rodziny jaskrowatych>:
Δ JASKIER POLNY R. arvensis (in. j. odłogowy),
Δ JASKIER SREBRZYSTY R. friesianus (gatunek prawdopodobnie zadomowiony).
1c. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ JASKIER BAUDOTA p. włosienicznik (Baudota).
Δ JASKIER BIAŁY p. zawilec (narcyzowy).
Δ JASKIER KRĄŻKOLISTNY p. włosienicznik (krążkolistny).
Δ JASKIER KRZEWIASTY p. włosienicznik (krążkolistny).
Δ JASKIER KUSY p. ziarnopłon (kusy).
Δ JASKIER PĘDZELKOWATY p. włosienicznik (pędzelkowaty).
Δ JASKIER RZECZNY p. włosienicznik (rzeczny).
Δ JASKIER SKĄPOPRĘCIKOWY p. włosienicznik (skąpopręcikowy).
Δ JASKIER TARCZOWATY p. włosienicznik (tarczowaty).
Δ JASKIER TRĘDOWATY p. ziarnopłon (wiosenny).
Δ JASKIER TRĘDOWY daw. p. ziarnopłon (wiosenny).
Δ JASKIER WIOSENNY p. ziarnopłon (wiosenny).
Δ JASKIER WODNY p. włosienicznik (wodny).
Δ JASKIER ZIARNOPŁON p. ziarnopłon (wiosenny).

JASKIERKI daw. p aster (gawędka).

JASKIERNIK gw. podh. p. jaskier (ostry).

JASKIERNIK gw. podh. p. jaskier (rozłogowy).

JASKOLCZE OCZY p. fiołek (psi).

JASKOŁKA daw. p. jaskółka w zn. 1a.

JASKOŁKA daw. p. oknówka.

JASKOŁKA, J. BIAŁEGO A CZERWONEGO PIORA, J. DYMOWKA daw. p. jaskółka (dymówka).

JASKOŁKA BRZEGOWKA daw. p. brzegówka.

JASKONKA lud. kaszub. p. jaskółka (dymówka).

JASKOTKA p. jasnota (biała).

JASKÓLE OCZI p. przetacznik (rolny).

JASKÓLICA lud. słups. p. jaskółka (dymówka).

JASKÓLICZKA lud. kaszub. p. jaskółka (dymówka).

JASKÓLINKA lud. koziel. wejh. p. jaskółka (dymówka).

JASKÓLNEK gw. p. glistnik jaskółcze ziele.

JASKÓLNIK p. glistnik jaskółcze ziele.

JASKÓŁA lud. miń. wieluń. p. jaskółka (dymówka).

JASKÓŁCZE GNIAZDO p. glistnik jaskółcze ziele.

JASKÓŁCZE GNIAZDO MNIEJSZE p. ziarnopłon (wiosenny).

JASKÓŁCZE GNIAZDO WIĘKSZE p. glistnik jaskółcze ziele.

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry