To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

RESZOTKI p. maślak (sitarz).

RESZOTKI p. podgrzybek (złotopory).

REŚLA lud. brod. ostr. p. czereśnia dzika.

REŚNA WISZNIA, REŚNIA lud. p. czereśnia dzika.

RETA PŁONNA p. przytulia (pospolita).

REUĆ gw. grodz. p. ostrożeń (warzywny).

REWA daw.(stpl.) <mielizna piaszczysta, rafa w morzu>

REYNOUTRIA JAPOŃSKA p. rdestowiec (ostrokończysty).

REYNOUTRIA SACHALIŃSKA p. rdestowiec (sachaliński).

REZEDA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny rezedowatych Resedaceae>:
Δ REZEDA MAŁA Reseda phyteuma (in. r. drobna),
Δ REZEDA ŻÓŁTA R. lutea (in. r. dzika; daw./lud. rukiew, r. hiszpańska).
1b. bot. <nazwa zadomowionego u nas gatunku rośliny z rodziny rezedowatych>:
Δ REZEDA ŻÓŁTAWA R. luteola (in. r. farbierska, r. żółtofarbownik; daw./lud. kani pazur,
kotczy pazur, miłosna).
1c. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ REZEDA KROWIA p. pszeniec (różowy).

REZOLUCJA daw.(stpl.) <odwilż, słota, roztopy>

RĘBACZ entom. <nazwa chrząszczy z rodziny kózkowatych Cermabycidae>:
Δ daw. p. łucznik.
Δ RĘBACZ DĘBOWIEC Rhagium sycophanta,
Δ RĘBACZ DWUPASKOWY Rh. bifasciatum,
Δ RĘBACZ PNIOWIEC Rh. mordax (in. r. szary),
Δ RĘBACZ PSTRY Rh. inquisitor (in. r. sosnowiec; daw. kózka sosnowiec).

RĘKATEK daw. p. rękosz.

RĘKAWICZKI MATKI BOSKIEJ p. orlik (pospolity).

RĘKAWKI p. dzwonek (okrągłolistny).

RĘKAWKI MATKI BOSKIEJ p. goryczka (wąskolistna).

RĘKOSZ entom. <Leistus sp., rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych Carabidae (daw. rękatek, rękun)>

RĘKOWKA p. ciemiężyca (zielona).

RĘKUN daw. p. rękosz.

RHITRAL <strefa strumienia (potokowa), między strefą źródliskową a strefą rzeki>

RHITRON <zbiorowisko organizmów zasiedlających rhitral, strefę strumienia i potoku (in. ritron)>

RIABEC lud. lesk. p. jarząb (pospolity).

RICKENELLA SPINKOWATA p. spinka (pomarańczowa).

RICKENELLA SZCZECINOWATA p. spinka (fioletowotrzonowa).

RIPS gw. ostródz.-warm.-mazur. p. kapusta (rzepak).

RISKA WISZNIA lud. malb. p. czereśnia dzika.

RITRON p. rhitron.

ROBACZEK popul. ROBACZEK ŚWIĘTOJAŃSKI <jeden z chrząszczy z rodziny świetlikowatych – iskrzyk, świeciuch lub świetlik (in. r. świętego Jana; daw./lud. błyszczak, kowalik, świętego Jana robaczek, złotnik)>: Czerwiec… najdłuższe dnie, najkrótsze noce, noce ciepłe i wonne, rozjaśnione błyskaniem świętojańskich robaczków, luksusowej fantazji natury. KOSSAK Z. Rok 66.

ROBACZNIK p. starzec (zwyczajny).

ROBACZYCA p. ślepica.

ROBAK HUFCOWY p. pleń.

ROBERTOWE ZIELE, R. ZIELI lud. p. bodziszek (cuchnący).

ROBINA p. jarząb (pospolity).

ROBINIA bot. ROBINIA AKACJOWA <Robinia pseudacacia, zadomowiony u nas gatunek drzewa z rodziny motylkowatych Fabaceae (in. grochodrzew, g. biały, robinia akacja, r. biała, r. fałszywa, r. grochodrzew, r. pospolita; daw./lud. agac, agaca, agacja, agacyj, agacyja, agat, akac, akaca, akacek, akacja, a. biała, a. fałszywa, akacyj, akacyja, akacyna, akat, akata, biała akacja, fałszywa akacja, groch syberyjski, g. sybirski, grochowe drzewo, g. d. amerykańskie, grochowiec, g. biały, grochownik, groszek syberyjski, hakacja, ostostręczyna, ostrostręczyna, ostrostrężyna, wagacyja, wakacja, wakacyja, zakacyja)>

ROCZEŃ daw.(stpl.) <roczniak, zwierzę mające rok wieku>

RODA daw.(stpl.) <przyroda, natura>

RODOCIEC daw.(stpl.) <przyrodnik, badacz przyrody>

RODOCIECTWO, RODOTNICTWO daw.(stpl.) <nauka o przyrodzie, historia naturalna>

RÔDWIDZIÔŁ gw. żyw. p. kurzyślad (polny).

RODZENIEC daw. p. szczyr (trwały).

RODZIMKA daw. p. kwiatówka karminowa.

RODZINIEC p. szczyr (trwały).

RODZYNKA p. porzeczka (alpejska).

ROGACZ daw. p. jelonek (rogacz).

ROGACZKA KOLCZASTA, R. KOLCZYSTA p. płucnica (kolczasta).

ROGATEK
1. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny rogatkowatych Ceratophyllaceae>:
Δ ROGATEK KRÓTKOSZYJKOWY Ceratophyllum submersum,
Δ ROGATEK SKRZYDEŁKOWATY C. platyacanthum (in. r. płaskokolcowy),
Δ ROGATEK SZTYWNY C. demersum (in. rogatek, rogatek ciemnozielony, r. podwodny,
r. pospolity; daw./lud. kociwie).
2a. entom. <nazwa chrząszczy z rodziny kózkowatych Cermabycidae (daw./lud. jagnik)>:
Δ ROGATEK BIEBRZAŃSKI Aegomorphus wojtylai (in. r. Wojtyły),
Δ ROGATEK PLAMISTY A. francottei,
Δ ROGATEK PSTRY A. clavipes.
2b. entom. ROGATEK SPICHRZOWY <Gnathocerus cornutus, chrząszcz z rodziny
czarnuchowatych Tenebrionidae>

ROGATKA daw. p. cierniczek.

ROGOWIEC
1. zool. <nazwa małży z rodziny rogowcowatych Tellinidae>:
Δ ROGOWIEC BAŁTYCKI Macoma balthica,
Δ ROGOWIEC WAPIENNY M. calcarea (in. r. zwapniały).
2. entom. daw. p. wonnica piżmówka.
3. bot. p. rogownica (polna).

ROGOWNICA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae>:
Δ ROGOWNICA ALPEJSKA Cerastium alpinum,
Δ ROGOWNICA DROBNA C. pumilum,
Δ ROGOWNICA DROBNOKWIATOWA C. brachypetalum,
Δ ROGOWNICA JEDNOKWIATOWA C. uniflorum,
Δ ROGOWNICA LEPKA C. dubium,
Δ ROGOWNICA LEŚNA C. sylvaticum,
Δ ROGOWNICA MURAWOWA C. glutinosum,
Δ ROGOWNICA PIĘCIOPRĘCIKOWA C. semidecandrum (in. r. piaskowa; daw./lud.
kościeniec pięciopręcikowy),
Δ ROGOWNICA POLNA C. arvense (daw./lud. kościeniec polny, k. pospolity, k.
wielkokwiatowy, muszec większy, mysze uszko, niedośpiałek większy, rogowiec, ziele
rogowe),
Δ ROGOWNICA POSPOLITA C. holosteoides (daw./lud. kościeniec pospolity),
Δ ROGOWNICA RACIBORSKIEGO C. tatrae,
Δ ROGOWNICA SKUPIONA C. glomeratum (in. r. lepka),
Δ ROGOWNICA SZEROKOLISTNA C. latifolium,
Δ ROGOWNICA TRÓJSZYJKOWA C. cerastoides,
Δ ROGOWNICA WATOWATA C. eriophorum,
Δ ROGOWNICA WIELKOOWOCKOWA C. macrocarpum,
Δ ROGOWNICA ŹRÓDLANA C. fontanum.
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ ROGOWNICA POLNA p. kościenica (wodna).
Δ ROGOWNICA WODNA p. kościenica (wodna).

ROGOWNICZKA mikol. <nazwa grzybów z rodziny rogowniczkowatych Onygenaceae>:
Δ ROGOWNICZKA KOŃSKA Onygena equina,
Δ ROGOWNICZKA PTASIA O. corvina.

ROGOŻA
1. bot. lud. <nazwa roślin>:
Δ ROGOŻA p. manna (mielec).
Δ ROGOŻA, R. KOŁOWIEJEC, R. OŻYPAŁKA, R. PAŁKA WODNA, R. ROGOZINA,
R. SZEROKOLISTNA p. pałka(szerokolistna): Bagna, starówki i nieciecze, zatoki i zakola,
głębokie doły i płycizny, rozlewiska i cieśniny pełne były kęp sitowia, kolonii rogoży i pasm
trzciny. GOŹ. Trop 41.
Δ ROGOŻA WĄSKOLISTNA p. pałka (wąskolistna).
2. lud. kujaw. p. sitowie w zn. 2.

ROGÓLKA p. ostróżeczka (polna).

ROGÓŻKA p. manna (mielec).

ROGÓŻKA p. pałka (wąskolistna).

ROGULKA p. ostróżeczka (polna).

ROGULKI p. ostróżeczka (polna).

ROHATYNIEC entom. ROHATYNIEC NOSOROŻEC <Oryctes nasicornis, chrząszcz z rodziny żukowatych Scarabaeidae (in. r. garbarz; daw. nosorożec, nosorożnik)>

ROHULA p. ostróżeczka (polna).

ROJE p. siedzuń (sosnowy).

ROJKI p. koralówka (żółta).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry