To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

RZEP p. łopian (mniejszy).

RZEP p. łopian (pajęczynowaty).

RZEP gw. podh. p. łopian (większy).

RZEP p. kapusta (rzepak).

RZEP’ daw. p. rzepik w zn. 1a.

RZEP PŁONNY, RZ. ŚRZEDNI p. łopian (mniejszy).

RZEPA, RZ. DZIKA, RZ. MAŁDRZYKOWATA, RZ. PODŁUGOWATA p. kapusta (rzepak).

RZEPA JADALNA, RZ. PASTEWNA, RZ. POLNA, RZ. ŚCIERNISKOWA p. rzodkiew (świrzepa).

RZEPA ŚWIERZEPA p. dziewięćsił (bezłodygowy).

RZEPA WŁAŚCIWA p. kapusta (właściwa).

RZEPAK gw. ostródz.-warm.-mazur., podh. p. gorczyca (polna).

RZEPAK daw. p. rzepik w zn. 1a.

RZEPAK, RZ. JARY, RZ. LETNI, RZ. OLEJNY, RZ. OZIMY, RZ. ZIMOWY p. kapusta (rzepak).

RZEPAK ŁOPUCHA p. rzodkiew (świrzepa).

RZEPICHA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny krzyżowych Brassicaceae>:
Δ RZEPICHA AUSTRIACKA Rorippa austriaca,
Δ RZEPICHA BŁOTNA R. palustris (in. rz. islandzka, rz. pospolita; daw./lud. rukiew
błotna, rzezucha błotna),
Δ RZEPICHA CHRZANOLISTNA R. x armoracioides,
Δ RZEPICHA LEŚNA R. sylvestris (daw./lud. rukiew leśna, rzeżucha leśna, rz. polna,
sudwica),
Δ RZEPICHA LIROWATA R. x prostrata,
Δ RZEPICHA ZIEMNOWODNA R. amphibia (daw./lud. rukiew ziemnowodna, rzeżucha
ziemnowodna).
1b. bot. <nazwa zadomowionego u nas gatunku rośliny z rodziny krzyżowych>:
Δ RZEPICHA WĘGIERSKA R. hungarica.
1c. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ RZEPICHA WODNA p. rukiew (wodna).

RZEPIEJ gw. p. łopian.

RZEPIEŃ bot. <nazwa zadomowionych u nas gatunków roślin z rodziny złożonych Asteraceae>:
Δ RZEPIEŃ KOLCZASTY Xanthium spinosum (in. rz. ciernisty, rz. długokolcowy),
Δ RZEPIEŃ WŁOSKI X. albinum (in. rz. brzegowy; daw./lud. szwagier),
Δ RZEPIEŃ POSPOLITY X. strumarium (in. rz. polny, rz. szorstki).

RZEPIK
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny różowatych Rosaceae (daw. parzydło,
rzep’, rzepak, zrepyk)>:
Δ RZEPIK POSPOLITY Agrimonia eupatoria (in. rzepik; daw./lud. jabłecznik, krzepik,
krzepnik, parzydło, parzydło pospolite, pomydło pospolite, poprawa, repiaszka,
rzepnik, rzepyk, skorczyk, smietannik, staraho duba kareń, starzec, śmietannik,
świeckie ziele, warkoczek Najświętszej Panny Maryi, warkoczki, warkoczyki,
warkoczyki Panny Maryi, wątrobnik, wątrobowe ziele, ziele wątrobne),
Δ RZEPIK SZCZECINIASTY A. pilosa,
Δ RZEPIK WONNY A. procera (in. rz. duży, rz. pachnący).
1b. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ RZEPIK p. gorczyca (jasna).
Δ RZEPIK p. kapusta (rzepak).
Δ RZEPIK p. łopian (mniejszy).
Δ RZEPIK p. łopian (większy).
Δ RZEPIK p. przytulia (pospolita).
Δ RZEPIK PŁONNY p. pięciornik (gęsi).

RZEPKA p. dziewięćsił (bezłodygowy).

RZEPKA PŁONNA p. dzwonek (jednostronny).

RZEPKA TELTAUSKA p. kapusta (rzepak).

RZEPNICA p. gorczyca (polna).

RZEPNICA p. kapusta (rzepak).

RZEPNICA, RZ. POSPOLITA p. rzodkiew (świrzepa).

RZEPNICZEK daw. p. makolągwa (zwyczajna): Rzepniczek gorczy. KOZŁ. Term 128.

RZEPNIK
1. entom. p. bielinek (rzepnik).
2. bot. <nazwa roślin>:
Δ RZEPNIK p. rzepik (pospolity).
Δ RZEPNIK gw. żyw. p. rzodkiew (świrzepa).
Δ RZEPNIK p. sadziec (konopiasty).

RZEPOŁUCH ornit. <Carduelis flavirostris, ptak z rodziny łuszczaków Fringillidae, w Polsce przelotny i zimujący (in. makolągwa górska, m. rzepołuch, m. żółtodzioba; daw./lud. czeczotka żółtodzioba, górniczek, konopniczek rzepołuch, łuszczak górniczek, ł. żółtodziób, rzempołuch, rzepołusk, zięba żółtodziób, żółtodziób)>

RZEPOŁUSK daw. p. rzepołuch.

RZEPYK p. rzepik (pospolity).

RZERUCHA p. pieprzyca (gruzowa).

RZERUCHA p. rukiew (wodna).

RZERUCHA p. tasznik (pospolity).

RZERUCHA p. rzeżucha (łąkowa).

RZERZUCHA p. pieprzyca (gruzowa).

RZERZUCHA p. rukiew (wodna).

RZERZUCHA p. rzeżucha (łąkowa).

RZERZUCHA p. tasznik (pospolity).

RZESZECINA p. szakłak (pospolity).

RZESZĘCINA p. szakłak (pospolity).

RZESZOTKA p. maślak (sitarz).

RZESZOTNIK p. maślak (pstry).

RZESZOTNIK p. maślak (sitarz).

RZESZOTNIK p. podgrzybek (zajączek).

RZESZOTNIK p. podgrzybek (złotopory).

RZESZUCIAK p. maślak (sitarz).

RZESZUCINA, RZESZUT, RZESZUTA lud. p. jarząb (pospolity).

RZEŚCIAK daw. p. podziemnik.

RZEZUCHA gw. żyw. p. rzeżucha (łąkowa).

RZEZUCHA BŁOTNA p. rzepicha (błotna).

RZEŻĄCZKA p. łączeń baldaszkowy.

RZEŻĘGA gw. ostródz.-warm.-mazur. p. rzeżucha (łąkowa).

RZEŻUCHA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny krzyżowych Brassicaceae>:
Δ RZEŻUCHA BAGIENNA Cardamine dentata,
Δ RZEŻUCHA DROBNOKWIATOWA C. parviflora,
Δ RZEŻUCHA GORZKA C. amara (in. rzeżucha, rzeżucha grecka, rz. wodna; daw./lud.
pieprzyca gorzka, potocznik, rzeżuszka gorzka),
Δ RZEŻUCHA LEŚNA C. flexuosa (daw./lud. rzeżuszka leśna),
Δ RZEŻUCHA ŁĄKOWA C. pratensis (in. rzeżucha, rzeżucha dzika, rz. górna łąkowa, rz.
lekarska, rz. polna; daw./lud. pieprznica, pieprznik, pieprzyca, p. łąkowa, p. siewna,
rzerucha, rzerzucha, rzezucha, rzeżęga, rzeżuszka, rzeżuszka łąkowa),
Δ RZEŻUCHA MATTHIOLEGO C. matthioli,
Δ RZEŻUCHA NIECIERPKOWA C. impatiens (in. rz. niecierpek, rz. sprężysta, rz.
zaroślowa; daw./lud. gniewosz, niecierpek, rzeżuszka skoczek, skoczek),
Δ RZEŻUCHA REZEDOLISTNA C. resedifolia,
Δ RZEŻUCHA TRÓJLISTKOWA C. trifolia (in. rz. koniczynowa; daw./lud. pieprzyca
koniczynowa),
Δ RZEŻUCHA WŁOCHATA C. hirsuta (in. rz. czteropręcikowa, rz. owłosiona; daw./lud.
pieprzyca czteropręcikowa, rzeżuszka szorstko-omszona).
1b. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ RZEŻUCHA p. gorczycznik (pospolity).
Δ RZEŻUCHA p. pieprzyca (gruzowa).
Δ RZEŻUCHA p. rukiew (wodna).
Δ RZEŻUCHA p. tasznik (pospolity).
Δ RZEŻUCHA GRECKA WIELKA p. pieprzycznik przydrożny.
Δ RZEŻUCHA LEKARSKA p. rukiew (wodna).
Δ RZEŻUCHA LEŚNA p. rzepicha (leśna).
Δ RZEŻUCHA POLNA p. pieprzyca (gruzowa).
Δ RZEŻUCHA POLNA p. rzepicha (leśna).
Δ RZEŻUCHA PTASIA p. pieprzyca (polna).
Δ RZEŻUCHA MORSKA p. rukwiel nadmorska.
Δ RZEŻUCHA WŁOSKA MAŁA p. pieprzyca (gruzowa).
Δ RZEŻUCHA WODNA p. marek (szerokolistny).
Δ RZEŻUCHA WODNA daw. p. rukiew (wodna).
Δ RZEŻUCHA ZIEMNOWODNA p. rzepicha (ziemnowodna).
Δ RZEŻUCHA ZIMOWA p. gorczycznik (pospolity).

RZEŻUCHOWIEC p. zorzynek rzużuchowiec.

RZEŻUSZKA
1a. bot. RZEŻUSZKA ALPEJSKA <Hutchinsia alpina, rodzimy gatunek rośliny z rodziny
krzyżowych Brassicaceae)>
1a. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ RZEŻUSZKA p. pieprzyca (gruzowa).
Δ RZEŻUSZKA p. rzeżucha (łąkowa).
Δ RZEŻUSZKA GORZKA p. rzeżucha (gorzka).
Δ RZEŻUSZKA LEŚNA p. rzeżucha (leśna).
Δ RZEŻUSZKA ŁĄKOWA p. rzeżucha (łąkowa).
Δ RZEŻUSZKA SKOCZEK p. rzeżucha (niecierpkowa).
Δ RZEŻUSZKA SZORSTKO-OMSZONA p. rzeżucha (włochata).

RZEŻUSZNIK bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny krzyżowych Brassicaceae>:
Δ RZEŻUSZNIK HALLERA Cardaminopsis halleri (in. gęsiówka Hallera),
Δ RZEŻUSZNIK PIASKOWY C. arenosa (in. gęsiówka piaskowa),
Δ RZEŻUSZNIK SKALNY C. petraea (in. gęsiówka skalna), u nas wymarła,
Δ RZEŻUSZNIK TATRZAŃSKI C. neglecta (in. gęsiówka tatrzaańska).

RZEŻYCHA p. pieprzyca (gruzowa).

RZEŻYCHA p. rukiew (wodna).

RZEŻYCHA p. tasznik (pospolity).

RZĘBINA lud. p. jarząb (pospolity).

RZĘDNICA bot. <nazwa porostów z rodziny Monoblastiaceae>:
Δ RZĘDNICA OSTROKRĘŻNA Acrocordia conoidea,
Δ RZĘDNICA POSPOLITA A. gemmata,
Δ RZĘDNICA PÓŁKLOLISTA A. subglobosa,
Δ RZĘDNICA SALWEY’A A. salweyi,
Δ RZĘDNICA WGŁĘBIONA A. cavata.

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry