To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

DZIEWIĘĆSIŁ
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny turzycowatych Cyperaceae>:
Δ DZIEWIĘĆSIŁ BEZŁODYGOWY Carlina acaulis (in. dziewięćsił, dziewięćsił bezgłowy,
dz. bezprętowy, dz. biały, dz. niski, dz. przyziemny, kąsina, kąsina bezłodygowa;
daw./lud. biały dziewięciosił, chleb myśliwski, czartopłoch, czartopołoch, czartopołuch,
czartoproch, dewiatosinyk, dewietosylnyk, dziewięciornik, dziewięć sił, dz. żył,
dziewięćziół, dziewięsił, dziewięsioł, dziewiynciornik, kameleon biały, karpiel,
kąsinek, kęsina, kołtunowe ziele, kuklik, kura, kury, kwak góralski, kwaki, oset, o.
górski, o. ozdobny, osetek, pchące, plikowe ziele, polanowy kwacek, rozetek, rzepa
świerzepa, rzepka, strachopołoch, urocznik, zającza rzepka, zajęcza rzepa, z. rzepka,
złotogłów): Stara góralska nazwa „dziewięćsił” pochodzi stąd, że w dawnych czasach
przypisywano tej roślinie czarodziejską moc, i to nie byle jaką: dziewięć sił, dziewięć mocy
tajemnych było właściwością tego dziwnego ziele. RADW. Świat. 31.
Δ DZIEWIĘĆSIŁ DŁUGOLISTNY C. longifolia,
Δ DZIEWIĘĆSIŁ POPŁOCHOLISTNY C. onopordifolia,
Δ DZIEWIĘĆSIŁ POSPOLITY C. vulgaris (in. dziewięćsił mały, dz. mniejszy, dz.
powszechny; daw./lud. kąsina pospolita, krokos, oset szkapi, oset wielgi, osetek, osetek
Najświętszej Panny, osetek Panny Maryi, pałnocznik, podgorzał, przęślica, rozchodnik
leśny, wilczy mlecz, wrzeciennik, zyzgiel),
Δ DZIEWIĘĆSIŁ POŚREDNI C. intermedia.
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ DZIEWIĘĆSIŁ lud. p. oman (wielki).

  • 1

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry