To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

MUSZORKA PŁOWA p. muchomor (cytrynowy).

MUSZORKA PODŁUGOWATA p. czernidłak (kołpakowaty).

MUSZORKA PRAWDZIWA p. muchomor (czerwony).

MUSZORKA ZIELONA p. muchomor (zielonawy).

MUSZORKA ŻÓŁTA p. muchomor (cytrynowy).

MUSZORY p. muchomor.

MUSZORY p. czubajka (kania).

MUSZORY p. muchomor (czerwieniejący).

MUSZORY p. sromotnik (bezwstydny).

MUSZORY BIAŁE p. muchomor (cytrynowy).

MUSZORY BURE p. muchomor (cytrynowy).

MUSZORY CZERWONE p. muchomor (czerwieniejący).

MUSZOTKA p. muchomor (czerwieniejący).

MUSZOTRZEW p. muchotrzew (polny).

MUSZOTRZEW p. kurzyślad (polny).

MUSZOTRZEW CZERWONY p. muchotrzew (polny).

MUSZOTRZEW POLNY p. muchotrzew (polny).

MUŚLINEK bot. <nazwa wątrobowców z rodziny łuskolistowatych Lepidoziaceae>:
Δ MUŚLINEK LEŚNY Kurzia sylvatica,
Δ MUŚLINEK SKĄPORODNY K. pauciflora,
Δ MUŚLINEK WŁOSOWATY K. trichoclados.

MUTKA daw. p. stynka.

MUZBERY gw. ostródz.-warm.-mazur. p. borówka (brusznica).

MUZGA gw. podl. p. mozga trzcinowata.

MUZYK daw. p. taraniec.

MUZYK PASTWISKOWY p. taraniec (płowy).

MYCEK gw. ciesz. <zając; królik>

MYCELIUM p. grzybnia.

MYDELNICA p. mydlnica (lekarska).

MYDELNICA PSIE GWOŹDZIKI p. mydlnica (lekarska).

MYDELNIK p. mydlnica (lekarska).

MYDELNIK LEKARSKI p. mydlnica (lekarska).

MYDELNIK POSPOLITY p. mydlnica (lekarska).

MYDLICA gw. żyw. p. mydlnica (lekarska).

MYDLIK gw. lubel. p. mydlnica (lekarska).

MYDLIK p. czerwiec (trwały).

MYDLNICA
1a. bot. MYDLNICA LEKARSKA < Saponaria officinalis, rodzimy gatunek rośliny z rodziny
goździkowatych Caryophyllaceae (in. mydlnica, m. pospolita; daw./lud. biały gwoździk,
mydelnica, m. psie goździki, mydelnik, m. lekarski, m. pospolity, mydlica, mydlik,
mydlnik, m. zwyczajny, mydlnikowy korzeń, mydło, mydłownik, panny, psie goździki,
ślepaki, zajęcza cebula)>
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ MYDLNICA …

MYDLNIK gw. podh. p. mydlnica (lekarska).

MYDLNIK ZWYCZAJNY p. mydlnica (lekarska).

MYDLNIKOWY KORZEŃ p. mydlnica (lekarska).

MYDŁO p. mydlnica (lekarska).

MYDŁOWNIK p. mydlnica (lekarska).

MYKORAFION DROBNY p. kołczateczek drobny.

MYLIA bot. <nazwa wątrobowców z rodziny meszkowatych Jungermanniaceae>:
Δ MYLIA ODRĘBNA Mylia anomala,
Δ MYLIA TAYLORA M. taylorii.

MYNDA gw. ciesz. <wesz łonowa>

MYNKI gw. oraw. p. porzeczka (agrest).

MYNTEL gw. ciesz. podh. żyw. <motyl> Myntel siód na kwiótku. NOWAK J.K. Żywiec 135.

MYRMEKOCHORIA bot. <rodzaj zoochorii – rozsiewanie nasion przez mrówki>

MYSI KRÓL gw. olkus. p. strzyżyk (zwyczajny).

MYSI KRÓL gw. p. mysikrólik (zwyczajny).

MYSI KRÓLIK daw. p. strzyżyk (zwyczajny): Że król ten ukrywał się w mysiej dziurze, dodano mu więc (…) przydomek i nazwano mysim królikiem. DYAK. Las 26. • Ni jaskółka nie powiała skrzydłem, ni żaden marny mysi królik nie „podlatywał” po swojemu gadów, aby je zakląć i nie zaszydził z nich trzeszcząc: „barszcz-borszcz.” VINC. Listy z nieba 432.

MYSI OGON p. mysiurek drobny.

MYSIARKA p. leszczyna (pospolita).

MYSIBER p. mozga trzcinowata.

MYSIE OCZKO p. pępawa (błotna).

MYSIKRÓL daw. p. mysikrólik (zwyczajny).

MYSIKRÓL daw. p. strzyżyk (zwyczajny).

MYSIKRÓLICZEK daw. p. mysikrólik (zwyczajny).

MYSIKRÓLIK
1a. ornit. MYSIKRÓLIK ZWYCZAJNY <Regulus regulus, ptak z rodziny mysikrólikowatych
Regulidae, w Polsce lęgowy, przelotny i zimujący (in. mysikrólik, m. czubaty, m. właściwy;
daw./lud. czubatek, krol mysi, kroliczek, krolik, k. czubaty, król myszy, króliczek, królik,
k. czubatek, k. czubaty, k. mysi, k. ogniczek, k. pospolity, k. złotogłowy, k.
złotogłówka, k. żółtogłówka, łazipłotek, misi król, mysi król, mysikról, mysikróliczek,
myszykról, myszykrólik, piegża króliczek, pokrzewka mysikról, p. mysikrólik,
pokrzywka, p. mysikrólik, ptasi król, stoczypłotek, strzeż, strzyż, strzyżek, strzyżyczek,
strzyżyk, złotogłówek, złotogłówka, zwodzijas)>
1b. ornit. daw. <nazwa innych ptaków>:
Δ MYSIKRÓLIK p. strzyżyk (zwyczajny): W wielu okolicach strzyżyka nazywa się
mysikrólikiem, a nawet w literaturze obie nazwy się przeplatają, powodując niemałe
zamieszanie. SOKOŁ. Ptaki I, 266. •: Mysik­rólik, inaczej strzyżyk, był czystym poganinem,
czcicielem słońca: żył w dzień, lękał się nocy. DYGAS. Gody 6.
Δ MYSIKRÓLIK CESARZUK, M. ZNICZEK p. zniczek.
Δ MYSIKRÓLIK PIECUSZEK p. piecuszek w zn 1a.

MYSIŁAPKI gw. żyw. p. szarota (błotna) oraz p. szarota (leśna).

MYSIO KÔNICYNA p. koniczyna (polna).

MYSIÔRA gw. żyw. p. turzyca (rzadkokłosa).

MYSIORA lud. p. krogulec (zwyczajny): W krogulca (kukułka) zmienia się po dwóch a. trzech latach; krogulca tego lud zowie ‘kopczykiem’ a. ‘mysiorą’. KARŁ. SGP II, 426.

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry