To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

ANDREEA daw. p. naleźlina.

ANDRIKA daw. p. rzodkiew (świrzepa).

ANDROGYNIA biol. <występowanie u osobnika danego gatunku zarówno męskich, jak i żeńskich organów rozrodczych, obupłciowość u roślin, obojnactwo u zwierząt>

ANDROMEDA daw. p. modrzewnica zwyczajna.

ANDROSA daw. p. naradka.

ANDROZACE daw. p naradka.

ANDRUSZEK bot. daw. <nazwa roślin>:
Δ ANDRUSZEK p naradka.
Δ ANDRUSZEK p naradka (północna).

ANDŻELIKA p. dzięgiel (litwor).

ANEMOCHORIA p. wiatrosiewność: Anemochoria (…) jest szczególnie rozpowszechniona w obszarach o klimatach „wietrznych” (…) czyli wszędzie tam, gdzie wiatr w swym działaniu nie znajduje przeszkód. SZAF. W. Geogr. cyt. SD

ANEMOGAMIA p. wiatropylność: Jeśli chodzi o anemogamię (…) to jest ona rozpowszechniona szczególnie u roślin występujących w skupieniach złożonych z niewielu gatunków. SZAF. W. Geogr. cyt. SD

ANEMON p. zawilec.

ANEMONA daw. p. zawilec.

ANEMONE daw. p. zawilec.

ANEMOSPORIA bot. <rozsiewanie zarodników przy współudziale wiatru>: Niewątpliwie największą rolę w rozsiewaniu zarodników mchów odgrywa wiatr, anemosporia, przenosząc je na odległość kilku do kilkuset kilometrów, tylko podczas burz i silnych wiatrów zarodniki mogą być przenoszone na znacznie większe odległości. MIC.-SOB. Zarys 78.

ANESBEREN gw. ostródz.-warm.-mazur. p. porzeczka w zn. 1a.

ANGELICA bot. <nazwa roślin>:
Δ ANGELICA lud. p. dzięgiel (leśny).
Δ ANGELICA daw. p. dzięgiel (litwor).

ANGELIKA p. dzięgiel (litwor).

ANGIELSKA PSZENICA, A. TRAWA daw. p. mozga trzcinowata.

ANGIELSKA SOSNA lud. rybn. p. sosna (zwyczajna).

ANGIELSKI TRANK daw. p. żabieniec (babka wodna).

ANGIELSKI TRANK daw. p. arnika górska.

ANGLICKA SOSNA lud. rybn. p. sosna (zwyczajna).

ANGRES gw.
1a. p. porzeczka (agrest).
1b. <owoc porzeczki agrestu>

ANGREST gw. p. porzeczka (agrest).

ANGREZ gw. p. porzeczka (agrest).

ANGRYS gw. p. porzeczka (agrest).

ANGRYST gw. p. porzeczka (agrest).

ANGRYSTEK p. porzeczka (agrest).

ANGRYZ gw. żyw. p. porzeczka (agrest).

ANIELSKI KORZEŃ daw. p. dzięgiel (litwor).

ANIELSKI KORZEŃ p. paprotka (zwyczajna).

ANIELSKI TRANK daw. p. żabieniec (babka wodna).

ANIELSKIE WŁOSY lud. podh. p. wełnianka (wąskolistna).

ANIELSKIE ZIELE bot. <nazwa roślin>:
Δ ANIELSKIE ZIELE daw. p. arnika górska.
Δ ANIELSKIE ZIELE p. dzięgiel (litwor).

ANIELUCH
1. lud. p. jemioła w zn. 1a.
2. gw. lubel. p. kwiczoł w zn. 1.

ANIELUCHA daw. p. jemiołuszka.

ANOKSYBIONTY p. anaeroby.

ANTINELLA zool. <Antinoella sarsi, gatunek pierścienicy z grupy wieloszczetów, u nas w Bałtyku>

ANTROPOCHORIA bot. <rozsiewanie roślin przy udziale człowieka>

ANTROPOFIT bot. zwykle w lm antropofity <rośliny synatropijne obcego pochodzenia, zawleczone przez człowieka na danym terenie, występujące zarówno na siedliskach sztucznych jak i naturalnych (in. rośliny adwentywne)>

ANTYPKA p. wiśnia (wonna).

ANYŻ bot. <nazwa roślin>:
Δ ANYŻ DROBNY, A. DZIKI, A. MAŁY p. biedrzeniec (mniejszy).
Δ ANYŻ POLNY daw. p. gorysz (pagórkowy).
Δ ANYŻ POLNY daw. p. kminek (zwyczajny).

ANYŻAK PACHNĄCY p. niszczyca (anyżkowa).

ANYŻEK daw. p. trybula (ogrodowa).

ANZINA BLADA bot. <Anzina carneonivea, porost z rodziny Agyriaceae (in. ospowiec blady)>

APLEKSA p. zawijka (pospolita).

APOFIT bot. zwykle w lm apofity <rośliny synatropijne miejscowego (rodzimego) pochodzenia, które przystosowały się do życia w warunkach zmienionych przez człowieka, np. podbiał pospolity, skrzy polny>

APOFIZA
1a. bot. <rozszerzona część trzonka sporofitu u mchów, znajdująca się pod puszką zarodnikową>
1b. bot. <tarczka na szczycie łuski nasiennej u sosny; daw. apofyza>: Po zapyleniu kwiat żeński
rozrasta się w szyszkę, owocolistki grubieją i drewnieją, przy czym łuski nasienne wykształcają
się na wierzchołku w charakterystyczne tarczki, zwane apofizami. OBMIŃ. Bot. cyt. SD
2. geol. <niewielka żyła, odgałęzienie większej żyły lub ciała magmowego>

APOFYZA p. apofiza w zn. 1b.

APOLLO p. niepylak (apollo).

APOTECJUM p. miseczka.

APRIL gw. oraw. <miesiąc kwiecień>

APRYL daw. dziś gw. ciesz. oraw. <miesiąc kwiecień>

AQUILEGIA p. orlik (pospolity).

ARACHNOFOBIA zool. <lęk przed pająkami>

ARACHNOLOG zool. <zoolog badający życie pająków (lub szerzej pajęczaków)>

ARACHNOLOGIA zool. <dział zoologii zajmujący się pająkami (lub szerzej pajęczakami)>

ARCHANGELIKA p. dzięgiel (litwor).

ARCHANGIELSKI KORZEŃ daw. p. dzięgiel (litwor).

ARCHANIELIKA daw. p. dzięgiel (litwor).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry