To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

GOŁĄBKI p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĄBKI p. płachetka zwyczajna.

GOŁĄBKI p. tojad (mocny).

GOŁĄBKI p. gąska (niekształtna).

GOŁĄBKI BIAŁE p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĄBKI CZERWONE p. gąsówka (fioletawa).

GOŁĄBKI CZERWONE p. gołąbek (cukrówka).

GOŁĄBKI JODŁOWE p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĄBKI SIWE p. gąska (niekształtna).

GOŁĄBKI SIWE p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĄBKI SMREKOWE p. gołąbek (cukrówka).

GOŁĄBKI ZIELONE p. gąska (niekształtna).

GOŁĄBKI ZIELONE p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĄBKI ZIELONKAWE p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĄBNIK lud. nowosąd. p. krogulec (zwyczajny).

GOŁEK
1a. bot. GOŁEK BIAŁAWY <Pseudorchis albida, rodzimy gatunek rośliny z rodziny
storczykowatych Orchidaceae (daw./lud. gółka biaława)>
1b. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ GOŁEK p. gółka.
Δ GOŁEK p. gółka (długoostrogowa).
Δ GOŁEK DŁUGOOSTROGOWY p. gółka (długoostrogowa).
Δ GOŁEK KAPTURKOWATY p. kukuczka (kapturkowata).
Δ GOŁEK WONNY p. gółka (wonna): Niejednokrotnie zdarzają się wśród nich [polskich
storczyków] prześlicznie pachnące, jak różowolila gołek wonny (…) i inne. RADW. Świat 29.

GOŁEMBI ZIELI gw. żyw. p. groszek (leśny).

GOŁĘBI GROCH p. mniszek (pospolity).

GOŁĘBIA NOGA p. bodziszek (czerwony).

GOŁĘBIA POKRZYWA p. bez (czarny).

GOŁĘBIANKA p. gołąbek (wymiotny).

GOŁĘBIARZ daw. p. jastrząb (zwyczajny): W okresie wysiadywania i karmienia młodych gołębiarz odzywa się bardzo często. Nadsłuchiwaliśmy więc bacznie. I nagle doszedł nas ostry głos ptaka: „Cyp, cyp, cyp”. PUCH. Bezkrwawe 87. Jastrząb, dawniej zwany gołębiarzem, jest niezwykle sprawnym i wszechstronnym drapieżnikiem. Z jednakową wprawą i skutecznością poluje w powietrzu, gąszczu drzew i krzewów, w trawie i nad wodą. WĄSIK Zwierz. 163.

GOŁĘBIATKA p. gołąbek (słodkawy).

GOŁĘBIATKA p. gołąbek (wymiotny).

GOŁĘBIATKA p. gołąbek (zielonawy).

GOŁĘBIE ZIELE daw. p. werbena pospolita.

GOŁĘBIEC lud. pisk. p. jastrząb (zwyczajny).

GOŁĘBIEŃ daw. p. obrzeżek.

GOŁĘBIOŁÓW daw. p. jastrząb (zwyczajny).

GOŁĘBIORZ lud. wlkp. p. jastrząb (zwyczajny).

GOŁĘBNIK daw. p. jastrząb (zwyczajny).

GOŁKA p. pałka (szerokolistna).

GOŁOBORZE daw.(stpl.) <…> Gołoborze, gołoboż, golaźń, miejsce gołe, nie zarośnięte drzewem w lesie, a zbożem na polu

GOŁOĆ daw. <obszar niezarosły, ogołocony>: Wziąwszy worki i kosiorek, począł zrywać jabłka na skraju sadu, skąd miało sięwidok na gołoć ściernisk żółkniejących. NEW. Pam.; za SD.

GOŁOMROZI gw. ciesz. <okres mrozów w czasie bezśnieżnej zimy>

GOŁOWIESZKA p. trawianka.

GOŁUCHA gw. p. kropidło (wodne).

GONIDIA bot. <zielone komórki glonów lub sinic występujące w plechach porostów, otoczone przez strzępki grzyba>

GONIEL ­zool. <Textrix denticulata, pająk z rodziny lejkowcowatych Agelenidae>

GOODJERA p. tajęża jednostronna.

GOR gw. ciesz. <upał>

GORA
1. daw.(stpl.) <pożar, łuna>
2. gw. ciesz. <góra>

GORALIJA gw. ciesz. <okolice górskie, zamieszkałe przez górali>

GORBIEL gw. ciesz. <narośl na drzewie>

GORCOWE ZIELE p. widłak (goździsty).

GORCZICA p. gorczyca (jasna).

GORCZYCA
1a. bot. <nazwa zadomowionych u nas gatunków roślin z rodziny krzyżowych Brassicaceae>:
Δ GORCZYCA JASNA Sinapis alba (in. g. biała, g. żółta; daw./lud. gorczica, gorczycza,
harczyca, rzepik),
Δ GORCZYCA POLNA S. arvensis (in. gorczyca, g. dzika, g. świrzepa, ognicha; daw./lud.
agnicha, broskiew polno, brzoskiew, brzoskiew polna, chadrych, łognica, łognisko,
ognik, rzepak, rzepnica, swirzepa).
1a. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ GORCZYCA BIAŁA POLNA p. dwurząd (wąskolistny).
Δ GORCZYCA CZARNA lud. p. kapusta (czarna).
Δ GORCZYCA POLNA p. stulisz (lekarski).
Δ GORCZYCA PSIA p. stulicha psia.

GORCZYCZA p. gorczyca (jasna).

GORCZYCZNIK
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny krzyżowych Brassicaceae (daw./lud.
barbarka, gorycznik)>:
Δ GORCZYCZNIK POSPOLITY Barbarea vulgaris (daw./lud. barbara, barbarka, barbora,
gorczycznik rzeżucha zimowa, gorycznik, rzeżucha, rzeżucha zimowa, sudwica, ziele
świętej Barbary),
Δ GORCZYCZNIK PROSTY B. stricta.
1b. bot. <nazwa zadomowionych u nas gatunków roślin z rodziny krzyżowych>:
Δ GORCZYCZNIK POŚREDNI B. intermedia.
1c. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ GORCZYCZNIK CZOSNKOWY p. czosnaczek pospolity.

GORCZYĆ łow. daw. <o makolągwie: wydawać głos>

GOREJĄCY KWIAT lud. wileń. p. miłek w zn. 1a.

GORLICZKA p. miechunka rozdęta.

GOROŃ entom. GOROŃ TATRZAŃSKI <Carpathobyrrhulus tatricus, chrzaszczy z rodziny otrupkowatych Byrrhidae>:

GORÓNC gw. ciesz. <upał>

GORSZLAK p. goryczak żółciowy.

GORUSZKI gw. ciesz. <górzyste pole>

GORYCA p. goryczka (krzyżowa).

GORYCZ p. gołąbek (cukrówka).

GORYCZ ROZWARTY p. gorysz (pagórkowy).

GORYCZ SZORSTKI p. goryczel jastrzębcowaty.

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry