To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

GORYCZAK p. borowik (żółtopory).

GORYCZAK p. gołąbek (wymiotny).

GORYCZAK PURPUROWOZARODNIKOWY p. grzybiec purpurowozarodnikowy.

GORYCZAK ŻÓŁCIOWY mikol. <Tylopilus felleus, grzyb z rodziny borowikowatych Boletaceae (lud. bolączka, borowik dziki, b. różowy, b. zająca, b. żółciowy, bydlak, dętka, fałszywy, gorszlak, goryczak, goryczek żółty, goryl, gorzczarz, gorzkal, gorzki zajączek, g. zajęczak, g. podgrzybek, gorzkielec, gorzkniak, gorzkówka, grzyb cierpki, g. dziki, g. gorzki, g. piaskowy, g. trujący, g. żółciowy, grzybek gorzki, grzybka gorzka, hazok trujący, horczycznik, kozak, matka grzybia, ochal, ochnal, piasecznik, piaskowiec, podgrzybek gorzki, p. żółciowy, podgrzybica gorzka, polny, prawak koński, prawdziwy psi, prawik gorzki, psiak, szatan, szatanek, śmierdziel gorzki, zajączek gorzki, z. żółciowy, zajęczak gorzki)>

GORYCZEK p. borowik (ponury).

GORYCZEK p. gołąbek (wymiotny).

GORYCZEK ŻÓŁTY p. goryczak żółciowy.

GORYCZEL bot. <nazwa roślin z rodziny złożonych Asteraceae>:
Δ GORYCZEL JASTRZĘBCOWATY Picris hieracioides, gatunek rodzimy (in. goryczel, g. jastrzębco-listna, g. jastrzębcowy; daw./lud. gorycz szorstki, gorycznik),
Δ GORYCZEL ŻMIJOWCOWY P. echioides, gatunek u nas zadomowiony (in. g. żmijowcowaty).

GORYCZKA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny goryczkowatych Gentianaceae (in.
gencjana)>:
Δ GORYCZKA KROPKOWANA Gentiana punctata (in. goryczka),
Δ GORYCZKA KRÓTKOŁODYGOWA G. clusii (in. g. Klusjusa, g. Kluzjusza, g.
trąbkowa),
Δ GORYCZKA KRZYŻOWA G. cruciata (in. g. tyrlicz; daw./lud. centuria, goryca,
gorzyczka, krzyżyczek, skowronkowy korzeń, skowrończy korzeń, starodub, turlik,
tyrlicz, tyrlicz-trawa, tyrliczka, tysiącznik, żółć ziemna),
Δ GORYCZKA PRZEZROCZYSTA G. frigida,
Δ GORYCZKA ŚNIEGOWA G. nivalis (in. g. biała, g. śnieżna, nostrzek modry),
Δ GORYCZKA TROJEŚCIOWA G. asclepiadea (in. g. trojeściowata; daw./lud. liscieniec,
liścieniec, łazurek, świecznik): Goryczka trojeściowa – to najbardziej okazała i
najpospolitsza goryczka w Sudetach. Jest rośłinądużą, dorastającądo metrowej wysokości, często występującą w zwartych kobiercach. FABISZ. Sudety 110.
Δ GORYCZKA WĄSKOLISTNA G. pneumonanthe (in. goryczka, g. płucowa; daw./lud. kurza
ślepota, nostrzyk modry, paluszki Matki Boskiej, rękawki Matki Boskiej, sukienki
Matki Boskiej, śpioszek, świecznik, tarant, ziele szatana),
Δ GORYCZKA WIOSENNA G. verna.
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ GORYCZKA gw. p. cieciorka (pstra).
Δ GORYCZKA BAŁTYCKA p. goryczuszka (bałtycka).
Δ GORYCZKA BŁOTNA p. goryczuszka (błotna).
Δ GORYCZKA CZERWONA daw. p. centuria (pospolita).
Δ GORYCZKA CZESKA p. goryczuszka (czeska).
Δ GORYCZKA DROBNOKWIATOWA p. goryczuszka (lodnikowa).
Δ GORYCZKA GORZKAWA p. goryczuszka (gorzkawa).
Δ GORYCZKA LODNIKOWA p. goryczuszka (lodnikowa).
Δ GORYCZKA ŁĄKOWA p. goryczuszka (gorzkawa).
Δ GORYCZKA NIEMIECKA p. goryczuszka (Wettsteina).
Δ GORYCZKA ORZĘSIONA p. goryczuszka (orzęsiona): Kwiaty, podobnie jak u innych
goryczek, zamykająsię na noc oraz przed deszczem i chłodem. Zauważono, że w pełni otwarte
kwiaty ma goryczka orzęsiona dopiero w temperaturze wyższej od 15°C. FABISZ. Sudety 108.
Δ GORYCZKA POLNA p. goryczuszka (polna).
Δ GORYCZKA RZĘSOWANA p. goryczuszka (orzęsiona).
Δ GORYCZKA RZĘSOWATA p. goryczuszka (orzęsiona).
Δ GORYCZKA WCZESNA p. goryczuszka (wczesna).
Δ GORYCZKA WETTSTEINA p. goryczuszka (Wettsteina).
Δ GORYCZKA WŁOSKA daw. p. centuria (pospolita).

GORYCZKI p. gołąbek (cukrówka).

GORYCZKOWE ZIELE p. centuria (pospolita).

GORYCZNIK p. gorczycznik.

GORYCZNIK p. gorczycznik (pospolity).

GORYCZNIK p. gorysz (błotny).

GORYCZNIK p. gorysz (pagórkowy).

GORYCZNIK p. centuria (pospolita).

GORYCZNIK p. goryczel jastrzębcowaty.

GORYCZUSZKA bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny goryczkowatych Gentianaceae >: Pod koniecXX wieku gatunki goryczek (Gentiana), które mają rzęski wewnątrz gardzieli korony, wydzielono w nowy rodzaj, który nazwano „goryczuszką” (Gentianella). GIŻA Kłodz. 80.
Δ GORYCZUSZKA BAŁTYCKA Gentianella baltica (in. goryczka bałtycka),
Δ GORYCZUSZKA BŁOTNA G. uliginosa (in. goryczka błotna),
Δ GORYCZUSZKA CZESKA G. bohemica (in. goryczka czeska),
Δ GORYCZUSZKA GORZKAWA G. amarella (in. goryczka gorzkawa, g. łąkowa),
Δ GORYCZUSZKA LODNIKOWA G. tenella (in. goryczka drobnokwiatowa, g. lodnikowa),
Δ GORYCZUSZKA ORZĘSIONA G. ciliata (in. goryczka orzęsiona, g. rzęsowana, g. rzęsowata; daw./lud. tarant mniejszy),
Δ GORYCZUSZKA POLNA G. campestris (in. goryczka polna),
Δ GORYCZUSZKA WCZESNA G. lutescens (in. goryczka wczesna),
Δ GORYCZUSZKA WETTSTEINA G. germanica (in. goryczka niemiecka, g. Wettsteina).

GORYDLE p. mleczaj (chrząstka).

GORYL p. goryczak żółciowy.

GORYL p. mleczaj (chrząstka).

GORYL p. mleczaj (wełnianka).

GORYSZ
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny baldaszkowatych Apiaceae>:
Δ GORYSZ ALZACKI Peucedanum alsaticum (in. g. francuski),
Δ GORYSZ BŁOTNY P. palustre (daw./lud. gorycznik, koprzywy, leśny kopr, moczarnica,
mokradłak, olesznik, oleśnik, olszeniec błotny, o. właściwy błotny, olszewnik błotny,
olszownik, opich leśny, smłód, świniak, wieprzyniec, zębownik),
Δ GORYSZ MIARZ P. ostruthium (daw./lud. barszcz wodny, jeleni korzeń),
Δ GORYSZ PAGÓRKOWY P. oreoselinum (in. gorysz, g. olszyniec, g. podgórski, g.
pospolity, g. rozwarty, g. skalny; daw./lud. anyż polny, gorycz rozwarty, gorycznik,
gorzysz, korzysz, mistrzownik, oleśnica, oleśnik pietruszeczka, opich, opich górny,
opich macedoński, opich skalny, pietruszeczka, pietruszka borowa, samlot, smlod,
smłód, swiniak pietruszeczka, wszywy kopr),
Δ GORYSZ SINY P. cervaria (in. g. jeleniec, g. siarkowy, g. tęgi; daw./lud. jeleni korzeń, j.
k. czarny, jelenie oko, jeleniec, korzeń biały, nazdrzyk czarny, opich, o. górny, o. jeleni
czarny, o. macedoński, o. skalny, pasternak płonny, ptasze gniazdo, sarni korzeń,
serdeczne ziele, serdecznik, serdeczny korzeń, smłdnik).
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ GORYSZ …….

GORZCZARZ p. goryczak żółciowy.

GORZEKWIAT bot. <nazwa roślin>:
Δ p. glistnik jaskółcze ziele.
Δ lud. wileń. p. miłek w zn. 1a.
Δ daw. p. miłek (wiosenny).

GORZKAL p. borowik (ponury).

GORZKAL p. borowik (szatański).

GORZKAL p. goryczak żółciowy.

GORZKAL p. piaskowiec (modrzak).

GORZKI PODGRZYBEK p. goryczak żółciowy.

GORZKI RYDZEK p. mleczaj (rudy).

GORZKI ZAJĄCZEK p. goryczak żółciowy.

GORZKI ZAJĘCZAK p. goryczak żółciowy.

GORZKIELEC p. goryczak żółciowy.

GORZKNIAK p. goryczak żółciowy.

GORZKÓWKA p. gołąbek (cukrówka).

GORZKÓWKA p. gołąbek (wymiotny).

GORZKÓWKA p. goryczak żółciowy.

GORZKUL p. borowik (ponury).

GORZYCZKA p. goryczka (krzyżowa).

GORZYGROT p. dziewanna (wielkokwiatowa).

GORZYKNOT daw. p. dziewanna (wielkokwiatowa).

GORZYKWIAT bot. daw. <nazwa roślin>:
Δ p. miłek w zn. 1a.
Δ p. miłek (letni).
Δ p. miłek (wiosenny).
Δ GORZYKWIAT WIOSENNY daw. p. miłek (wiosenny).

GORZYKWIT lud. wileń. p. miłek w zn. 1a.

GORZYL WIOSENNY daw. p. miłek (wiosenny).

GORZYSZ p. gorysz (pagórkowy).

GOŚCOWE ZIELI żyw. p. skrzyp (polny).

GOWNIAL lud. kaszub. p. żuk (gnojowy).

GOWNOWAŁ daw. p. żuk (gnojowy).

GOŹDZIANKA p. goździeniec (okółkowy): Goździanka wygląda jak mały krzaczek. BOGUSZ. Cyt. SD

GOŹDZIANKA p. goździeniec (mikol.).

GOŹDZIANKA GRONIASTA p. koralówka (czerwonowierzchołkowa).

GOŹDZIANKA KORALOWATA p. goździeńczyk (grzebieniasty).

GOŹDZIANKA ŻÓŁTA p. koralówka (żółta).

GOŹDZICA p. goździeniec (okółkowy).

GOŹDZICZKI p. centuria (pospolita).

GOŹDZICZNIK bot. <nazwa roślin z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae>:
Δ GOŹDZICZNIK SKALNICOWY Petrorhagia saxifraga, gatunek u nas zadomowiony.
Δ GOŹDZICZNIK WYCIĘTY P. prolifera, gatunek rodzimy.

GOŹDZIEC p. koralówka (żółta).

GOŹDZIEC GRONIASTY p. koralówka (czerwonowierzchołkowa).

GOŹDZIEC KOLCZYSTY p. goździeniec (kolczasty).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry