Słownik przyrodniczy – Grzegorz Bobrowicz

To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
nazwy części roślin i zwierząt;
głosy zwierząt;
nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

BABA
1. ornit. daw. <nazwa ptaków>:
Δ BABA p. bąk (zwyczajny): Bąk (…) Nieprzyzwoicie zowią go niektórzy babą. cyt SL.
Δ BABA p. pelikan (różowy): Dawniej gatunek ten nazywano pelikanem babą, a dopiero w
latach 90. przemianowano go na pelikana różowego. Kiedy zaczynałem pracęw warszawskim
zoo jako ornitolog i lekarz od ptaków, zastałem 4 „baby”, wiekowe i całkiem szare. (…) Ku
mojemu zaskoczeniu „baby” w ciągu kilku tygodni (…) zmieniły się w pelikany naprawdę
różowe. KRUSZ. Ptaki I 33.
2. daw. <stara sosna w lesie>: Baba – stara, gruba sosna w boru, zwykle w dawnych czasach na
barć przerabiana. GLOG. ES I, 88.
2. ichtiol. lud. p. głowacz białopłetwy: Baba – rybka strumieniowa, zwana także przez lud
głowaczem (…) poławia się w Czarnej Hańczy, pod Maćkową Rudą. KARŁ. SGP I, 28.

BABCOK bot. <nazwa roślin>:
Δ BABCOK p. łopian (większy).
Δ BABCOK p. babka (zwyczajna).

BABCÔK gw. żyw. p. łopian (większy).

BABCZANY Δ BABCZANY LISTEK gw. ciesz. <liść babki>: Na tyn bolok se prziłóż babczany listek, wiysz? K.-T.-P.-W. Cieszyn 38.

BABCZEK p. babka (zwyczajna).

BABCZOK
1a. bot. <nazwa roślin>:
Δ p. babka (średnia).
Δ p. babka (zwyczajna).
1b. gw. ciesz. <liść babki>: Jo ci przyłożym babczok na bolok na nodze i to cie do jutra przestanie
boleć. K.-T.-P.-W. Cieszyn 38.

BABCZUR lud. p. głowacz (białopłetwy).

BABCZY CZOSNEK daw. p. czosnek (niedźwiedzi).

BABCZYN, B. LISTEK p. babka (zwyczajna).

BABEC ichtiol. <nazwa ryb>:
Δ BABEC daw. p. głowacz (białopłetwy).
Δ BABEC lud. p. głowacz (pręgopłetwy).

BABI DŁUG lud. maz. p. głóg w zn. 1a.

BABI GNÓJ daw. p. sierpnica (zwyczajna).

BABI KORZEŃ p. wietlica (samicza).

BABI MUR daw. p. widłak w zn 1a.

BABI SEREK p. ślaz (zanidbany).

BABI UCH p. piestrzenica (kasztanowata).

BABI ZĄB lud. podkarp. <głóg lub róża>

BABI ZĄB gw. p. trzmielina.

BABI ZĄB p. trzmielina (brodawkowata).

BABIA DUPA lud. małopol. p. róża.

BABIA JAGODA daw. p. liczydło (górskie).

BABIA MĄKA lud. śląsk. p. głóg w zn. 1a.

BABIA RZYĆ daw. mikołajek (polny).

BABIA RZYĆ p. sierpnica zwyczajna.

BABIADUPA lud. lubel. p. róża.

BABICA daw. p. wierzba w zn. 1a.

BABICHA bot. <nazwa roślin>:
Δ BABICHA lud. małop. p. głóg w zn. 1a.
Δ BABICHA p. głóg (dwuszyjkowy).
Δ BABICHA p. głóg (jednoszyjkowy).
Δ BABICHA lud. suwal. p. róża.
Δ BABICHA p. róża (dzika).