To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

BABKA
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny babkowatych Plantaginaceae (daw./lud.
pięćżyłki)>:
Δ BABKA GÓRSKA P. atrata (in. b. syberyjska, b. wysokogórska),
Δ BABKA LANCETOWATA P. lanceolata (in. babka, b. chłopska, b. długa, b. długolistna,
b. koniczynowa, b. wąskolistna, b. zaostrzona; daw./lud. bapka, baranie języki,
barankowe języczki, barankowy język, biczki, jęrzecki, języczek, języczki, j. gęsie, j.
polne, j. psie, jynzycki, jynzyczki, kopiczka, łozorki, okojma, skołojma, skołorzęć,
skorożęć, szparnik, żywiec),
Δ BABKA NADMORSKA P. maritima (in. b. morska, b. nadbrzeżna),
Δ BABKA PIASKOWA P. arenaria (in. b. gałęzista, b. indyka, b. pieskowa, b. płesznik;
daw./lud. bialicz, chmielik, chmielnik, gładkie ziele, ołowianka, pchle ziele, p. z.
piaskowe, pleszne ziele, plesznik, p. babka, pleśnik, płesznik, psilen, psylen,
żywotobolnik),
Δ BABKA PIERZASTA P. coronopus (in. b. słona, b. strzępiasta, b. wronia stopa),
Δ BABKA ŚREDNIA P. media (in. babka, b. fioletowa, b. kosmata; daw./lud. babczok,
baski, kozak, podarożnik, podróżnik),
Δ BABKA WIELONASIENNA P. intermedia,
Δ BABKA WINTERA P. winteri,
Δ BABKA ZWYCZAJNA P. major (in. babka, b. babska, b. pospolita, b. szeroka, b.
szeroko, b. szerokolistna, b. świętojańska, b. wielka, b. wielko, b. większa, b. właściwa;
daw./lud. babcok, babczek, babczok, babczyn, b. listek, baśki, bobkowe liście, krowi
ogon, listek baśki, palka, pięczyłek, pięć żyłek, pięćżyłka, pięćżyłki, podorożnik,
podoróżnik, podróżnik, powabczok, pse jżeyczki, psie języczki, psyjanzek, skolojma,
skolojrza, skolojsza, skołojma, skołojna, skołojrza, skołorzęć, skorocel, skorocięć,
skoroźrza, skorożęć).
1b. bot. <nazwa zadomowionego u nas gatunku rośliny rodziny babkowatych>:
Δ BABKA WĘŻOWA P. serpentina.
1c. bot. daw. BABKA WODNA p. żabieniec (babka wodna).
2. mikol. <nazwa grzybów>:
Δ BABKA p. czasznica (oczkowata).
Δ BABKA p. koźlarz (babka).
Δ BABKA p. piestrak (jadalny).
Δ BABKA daw. p. smolucha (bukowa).
3. entom. lud. <nazwa owadów>:
Δ BABKA p. barczatka (pierścienica).
Δ BABKA p. biedronka oraz biedronka (siedmiokropka).
Δ BABKA p. ważka: Wskazywała panu Tomaszowi figlarne babki, o szafirowych,
przeźroczystych skrzydłach, jak bujały na wysokich źdźbłach nadwodnej trawy. KRZYWOSZ.
Rusał. cyt. SD.
4a. ichtiol. <nazwa rodzimych gatunków ryb z rodziny babkowatych Gobiidae>:
Δ BABKA CZARNA Gobius niger (in. babka; daw./lud. pępówka),
Δ BABKA CZARNOPLAMKA Gobiusculus flavescens,
Δ BABKA MAŁA Pomatoschistus minutus,
Δ BABKA PIASKOWA P. microps.
4b. ichtiol. <nazwa obcych gatunków ryb z rodziny babkowatych>:
Δ BABKA ŁYSA Neogobius gymnotrachelus (in. b. gołogłowa),
Δ BABKA SZCZUPŁA Neogobius fluviatilis,
Δ BABKA ŚNIADOGŁOWA N. melanostomus (in. b. barczysta, b. bycza, b. czarnopyska, b.
kamienna, b. krągła, b. obła, b. okrągła, b. wielkogłowa),
4c. ichtiol. daw. <nazwa innych gatunków ryb>:
Δ BABKA p. głowacz (białopłetwy).
Δ BABKA p. głowacz (pręgopłetwy): W okolicy Zakopanego w Białym Dunajcu nierzadki jest
głowacz, zwany także babką, mianowicie głowacz pręgopłetwy (Cottus poecilopus).Fud. Zwierz. cyt.
SD.
Δ BABKA p. głowacz (szczupły).

KOSMATA BABKA p. jastrzębiec (kosmaczek).

PODBRZEŹNIAK BABKA p. koźlarz (babka).

  • 1

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry