„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej
Zakres tematyczny Słownika:
Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.
Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł
Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej
URAŹNIK p. cykoria (podróżnik).
URAŹNIK gw. podh. p. krwawnik (kichawiec).
URAŹNIK p. pyleniec pospolity.
URAŹNIK BABSKI p. pyleniec pospolity.
URAŹNIK DRUGI gw. grodz. p. kruszczyk (błotny).
URAŹNIK PIERWSZY gw. grodz. p. kukułka (szerokolistna).
URAŹNIK TRZECI gw. grodz. p. tojeść (bukietowa).
URAŹNO ZIELINA gw. ciesz. żyw. p. krwawnik (kichawiec).
URBANIEC p. szalej (jadowity).
URDZIK bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny pierwiosnkowatych>:
Δ URDZIK GÓRSKI Soldanella montana,
Δ URDZIK KARPACKI S. carpatica (daw./lud. dzwonek górski, dz. halny, dz. tatrzański,
jaślinek),
Δ URDZIK WĘGIERSKI S. hungarica.
UROCE ZIELE p. bez (hebd).
UROCE ZIELI gw. żyw. p. bez (hebd).
UROCZE ZIELE p. nostrzyk (biały).
UROCZNIK p. dziewięćsił (bezłodygowy).
UROCZNIK gw. grodz. p. mieczyk (dachówkowaty).
UROCZNIK p. przetacznik (leśny).
URWISKO BRZEGOWE, U. NADMORSKIE p. klif: Wysokie, rozmywane często po dzień dzisiejszy wzgórza morenowe tworzą piękne urwiska nadmorskie zwane klifem. Takie właśnie brzegi [ Bałtyku] spotykamy w szeregu miejsc naszego wybrzeża, np. na wyspie Wolin, jak również w pobliżu Niechorza, Rozewia, Rzucewa oraz Gdyni. ŻMUDZ. Bałtyk 10.
URWISTEK bot. zwykle w lm urwistki <ziarenkowate lub proszkowate fragmenty plechy porostu służące do rozmnażania wegetatywnego (in. soredia)>
URWIWÓŁ gw. lubel. p. wilżyna (bezbronna).
URWÓĆ gw. żyw. p. uwroć w zn. 4: Była grapa ji zaró nad potokiem, takó urwóć. NOWAK J.K. Żywiec 209.
URYANTÓWKA p. grusza (pospolita).
USRAJKA p. płomiennica (zimowa).
USTUPKA bot. <nazwa porostów z rodziny Parmeliaceae>:
Δ USTUPKA CZARNIAWA Brodoa atrofusca,
Δ USTUPKA HALNA B. intestiniformis (in. pustułka halna).
USZACZEK mikol. USZACZEK KOSMATY <Auriculariopsis ampla, grzyb z rodziny rozszczepkowatych Schizophyllaceae>
USZAK mikol. <nazwa grzybów z rodziny uszakowatych Auriculariaceae>:
Δ USZAK BZOWY Auricularia auricula-judae (in. ucho bzowe, u. judaszowe; daw. lud. grzyb bzowy, huba kustrzebka uszkowa, judaszowe uszy, uszak judaszowe-ucho, uszak judaszowy),
Δ USZAK SKÓRNIKOWATY A. mesenterica (daw. u. psopolity).
USZATKA ornit. <nazwa ptaków z rodziny puszczykowatych Strigidae >:
Δ USZATKA BŁOTNA Asio flammeus, w Polsce lokalnie lęgowa, przelotna i zimująca (in. sowa
błotna, s. błotnica, s. jastrzębosów, s. krótkoucha, s. krzykliwa, s. mniejsza puchacz, s.
puchacz błotny; daw./lud. błotnica, jastrzębosów, puchacz błotny, p. ziemny),
Δ USZATKA ZWYCZAJNA A. otus, w Polsce lęgowa, przelotna i zimująca (in. sowa czubata,
s. domowa, s. dworska, s. leśna, s. łężna, s. rogata leśna, s. sowka, s. sówka, s. śrzednia,
s. uchatka, s. uchotka, s. uszak, s. uszata, s. uszatka, s. zwykła uszatka, u. leśna;
daw./lud. puchacz leśny, p. średni, p. uszaty, puchaczyk leśny, puszcz, sówka, s. leśna,
uchatka, uchotka): Uszatki, która wbrew swej dawnej nazwie „uszatka leśna”, nie jest
właściwie ptakiem lasu, lecz niewielkich zadrzewień i zagajników, porozrzucanych wśród pól i
dolin rzecznych. KŁOS. T. Dzicz 101.
USZKA bot. <małe łatki, w które wyciągnięta jest czasami nasadaliścia obejmująca sierpowato lub kołnierzykowato łodygę>
USZKO NIEDŹWIEDZIE bot. p. pierwiosnek (lekarski).
USZNE LIŚCIE p. strzałka wodna.
USZNICA
1a. bot. <nazwa wątrobowców z rodziny usznicowatych Radulaceae>:
Δ USZNICA GÓRSKA Radula lindenbergiana,
Δ USZNICA SPŁASZCZONA R. complanata.
1a. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ USZNICA p. wyżpin jagodowy.
Δ USZNICA p. lepnica (wąskopłatkowa).
USZYCA p. strzałka wodna.
USZYCA WODNA p. strzałka wodna.
UŚPIWRZÓD daw. gw. p. przestęp.
UŚPIWRZÓD daw. p. tojeść (rozesłana).
UTRAPIENIEC daw. p. wątlik w zn. 1a.
UTRZĄS p. drżączka średnia.
UTRZYDUP gw. żyw. p. lepiężnik (różowy).
UTWAR p. cykoria (podróżnik).
UTWAR SZTYWNY p. chondrilla sztywna.
UWALEC entom. <Pachybrachis sp., rodzaj chrząszczy z rodziny stonkowatych Chrysomelidae (daw. uwalowiec)>
UWALOWIEC daw. p. uwalec.
UWINNIK entom. <Cymindis sp., rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych Carabidae (daw. barczyn, kozub)>
UWRAĆ gw. podh. p. uwrocie w zn. 1a.
UWROCIE
1a. lud. <miejsce na skraju pola, gdzie oracz zawraca pług podczas orki; in. uwrać, uwroć,
uwrot, uwróć, uwrót; p. też poprzeczniak>: Koniec wiejskich ról. Są tu łączki, podorywki,
zaokrąglone uwrocia, laski i borki, doły po wybranym piasku i kamionki. GOŹ. Trop 201.
1b. lud. <szeroki zagon w poprzek innych zagonów przy ich końcu>
2. lud. august. <podnóże wzgórza, za którym zaczyna się łąka lub bagno>
UWROĆ
1. bot. UWROĆ WODNA <Crassula aquatica, rodzimy gatunek rośliny z rodziny gruboszowatych
(in. buliarda wodna, grubosz błotny, g. wodny, uwroć błotna)>
2. gw. p. uwrocie w zn. 1a.
3. gw. ciesz. <nie uprawiany skrawek pola, np. nad potokiem>
4. gw. żyw. <urwisko, skarpa; in. urwóć>
UWROT, UWRÓĆ, UWRÓT gw. p. uwrocie w zn. 1a.
UZANKA p. bluszczyk (kurdybanek).
UZEŁZANKA p. widłak (goździsty).
UŹDZIANKA p. widłak (goździsty).
Najnowsze komentarze