Słownik przyrodniczy – Grzegorz Bobrowicz

To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
nazwy części roślin i zwierząt;
głosy zwierząt;
nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

KARBÓWKA p. gąska (niekształtna).

KARBUSZEK bot. KARBUSZEK TROCINOWATY <Cresponea premnea, porost z rodziny Roccellaceae (in. promianek trocinowaty)>

KARCYNOLOGIA zool. <dział zoologii zajmujący się badaniem skorupiaków>

KARCZYK
1a. bot. <nazwa mchów z rodziny pędzlikowatych Ditrichaceae>:
Δ KARCZYK SZYDLASTY Pleuridium subulatum,
Δ KARCZYK ZAOSTRZONY P. acuminatum.
1b. bot. KARCZYK NAPRZEMIANLISTNY p. pierwomszak naprzemianlistny.

KARDA bot. <nazwa roślin>:
Δ KARDA BENEDYKTA p. chaber (bławatek).
Δ KARDA TKACKA p. szczeć (pospolita).

KARDEK p. kminek (zwyczajny).

KARDY p. chaber (bławatek).

KARDYBÓNEK p. kminek (zwyczajny).

KARDYNAŁ daw. p. dziwonia.

KARFINKA bot. <nazwa porostów z rodziny Lecanoraceae>:
Δ KARFINKA CZAROWNA Calvitimela agelaea (in. krążniczka czarowna),
Δ KARFINKA MORELOWA C, armeniaca (in. krążniczka morelowa).

KARKLINA lud. podl. p. wierzba (iwa).

KARKOSZKA gw. ciesz. <sucha, grubsza gałąź>

KARLICZKA
1a. ornit. KARLICZKA ZWYCZAJNA <Porzana pusilla, ptak z rodziny chruścieli Rallidae, do
Polski zalatuje sporadycznie, dawniej wyjątkowo lęgowy (in. karliczka; daw. kurka mała, k.
najmniejsza, k. wodna mała)>
1b. ornit. <nazwa sowy>:
Δ KARLICZKA daw. p. sóweczka zwyczajna.
Δ KARLICZKA NAJMNIEJSZA daw. p. sóweczka zwyczajna.

KARLIK daw. p. orzełek włochaty.

KARLIK daw. p. myszołów (włochaty).

KARLINKA bot. KARLINKA BRODAWKOWATA <Pycnothelia papillaria, porost z rodziny chrobotkowatych Cladoniaceae>

KARLUK daw. p. pójdźka (zwyczajna).

KARŁĄTEK entom. <nazwa motyli z rodziny powszelatkowatych Hesperiidae>:
Δ KARŁĄTEK AKTEON Thymelicus acteon,
Δ KARŁĄTEK KLINEK Hesperia comma,
Δ KARŁĄTEK KNIEJNIK Ochlodes venatus,
Δ KARŁĄTEK LEŚNY Thymelicus flavus,
Δ KARŁĄTEK RYSKA T. lineola.

KARŁOWATOŚĆ bot. zool. <o osobniku o wymiarach ciała znacznie mniejszych od typowych dla danego gatunku >

KARMAZYNEK p. ochojnik (świerkowiec).

KARMIK ROZESŁANY p. karmnik (rozesłany).

KARMIK WĘZŁOWATY p. karmnik (kolankowaty).

KARMNIK
1. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae>:
Δ KARMNIK BEZPŁATKOWY Sagina ciliata (in. xxx; daw./lud. xxx),
Δ KARMNIK KOLANKOWATY S. nodosa (in. k. kolankowy, k. węzłowaty; daw./lud.
karmik węzłowaty),
Δ KARMNIK NADMORSKI S. maritima, u nas wymarły,
Δ KARMNIK OŚCISTY S. subulata,
Δ KARMNIK ROZESŁANY S. procumbens (in. karmnik, karmnik leżący; daw./lud.
karmik rozesłany, myszotrzew),
Δ KARMNIK SKALNY S. saginoides.
2. <…….>:

KAROLEK lud. p. kminek (zwyczajny).

KAROLEK KMINEK p. kminek (zwyczajny).

KAROLEK POSPOLITY p. kminek (zwyczajny).

KAROLYCI p. oman (łąkowy).

KAROTA daw. p. marchew (zwyczajna).

KAROTKA p. marchew (zwyczajna).

KARÓLEK gw. p. kminek (zwyczajny).

KARÓLIK p. kminek (zwyczajny).

KARP ichtiol. <Cyprinus carpio, zadomowiony u nas gatunek ryby z rodziny karpiowatych Cyprinidae; p. też ćwik, głowacz (daw./lud. xxx)>: Narybek karpi, kroczki, stopniki, słuszne karpie, ćwiki. Haur. SL

KARP ichtiol. <Cyprinus carpio, zadomowiony u nas gatunek ryby słodkowodnej z rodziny karpiowatych Cyprinidae; p. też ćwik, głowacz (daw./lud. kaper)>: Narybek karpi, kroczki, stopniki, słuszne karpie, ćwiki. Haur. SL

KARPATKA bot. KARPATKA RUMUŃSKA <Bucegia romanica, wątrobowiec z rodziny porostnicowatych Marchantiaceae>

KARPIEL gw. p. dziewięćsił (bezłodygowy).

KARPIEL ZWYCZAJNY p. kapusta (rzepak).

KARPIEL ŻÓŁTY p. kapusta (rzepak).

KARPIELE, KARPIELEK p. kapusta (rzepak).

KARPINA leśn. <drewno części podziemnej drzewa wraz z pniakiem pozostałym po ścięciu>

KARPIOKARAŚ zool. <bryłCarpio Kollari, ryba z rodziny karpiowatych… mieszaniec karasia z karpiem; żyje w rzekach o brzegach bagnistych, w stawach i jeziorach> / SD

KARPKARAŚ daw. p. kleń w zn. 1a.

KARPOFOR bot. <trzonek, który wynosi owoc ponad pozostałe części kwiatu>

KARSZUN daw.(stpl.) lud. litew. suw. p. jastrząb (zwyczajny): – „Musi” karszun… – Tak. Siwawa plama. Zbójeckie pochylenie karku. KARP. Bałabuszka 349. • – I karszun nic nie poradzi stadu wron – pomrukiwał sobie na pociechę. KARP. Bałabuszka 389.