To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

ŻABA daw./lud. <grzyb niejadalny>

ŻABA p. czernidłak (pospolity).

ŻABI p. łysiczka (trująca).

ŻABI KOPR p. jaskier (jadowity).

ŻABI KWIAT p. mniszek (pospolity).

ŻABI OCZKA lud. p. niezapominajka (błotna).

ŻABI OPICH p. jaskier (jadowity).

ŻABI POLEJ p. przetacznik (bobowniczek).

ŻABIA NOGA lud. p. siedmiopalecznik błotny.

ŻABIA TRAWA p. świbka (błotna).

ŻABIA ZOB p. rzęsa (drobna).

ŻABIAK p. połonicznik (nagi).

ŻABIE GRONKA p. połonicznik (nagi).

ŻABIE GRONKO lud. p. połonicznik (nagi).

ŻABIE GRONO p. połonicznik (nagi).

ŻABIE KOSMY p. bodziszek (łąkowy).

ŻABIE KWIATKI gw. kalis. p. niezapominajka.

ŻABIE MLEKO p. wilczomlecz (sosnka).

ŻABIE OCZKA gw. p. niezapominajka (błotna).

ŻABIE OCZKA p. przetacznik (ożankowy).

ŻABIE OCZKI gw. podh. p. niezapominajka (błotna).

ŻABIE OCZKO p. przetacznik (ożankowy).

ŻABIE ŚLEPKI gw. kalis. p. niezapominajka.

ŻABIE ZIELE p. rdest (ostrogorzki).

ŻABIENICA
1a. bot. ŻABIENICA JASKROWATA <Baldellia ranunculoides, rodzimy gatunek rośliny z rodziny
żabieńcowatych Alismataceae.
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ ŻABIENICA p. żabieniec (babka wodna).

ŻABIENIEC
1. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny żabieńcowatych Alismataceae>:
Δ ŻABIENIEC BABKA WODNA Alisma plantago-aquatica (in. ż. babczany, ż. babka, ż.
pospolity, ż. zwyczajny; daw./lud. alisma, angielski trank, anielski trank, babka wodna,
przemieniec, szylnik, wodna brzanka, żabienica, żabik, żabiniec, żabiniec bob
czarny, żabnik),
Δ ŻABIENIEC LANCETOWATY A. lanceolatum,
Δ ŻABIENIEC TRAWOLISTNY A. gramineum (in. ż. łukowaty).
2. bot. <nazwa innych gatunków roślin>:
Δ ŻABIENIEC p. rdest (ostrogorzki).

ŻABIK p. żabieniec (babka wodna).

ŻABINEK KWIAT daw. p. jaskier.

ŻABINIEC gw. ciesz. <stawek przydomowy lub leśny>

ŻABINIEC p. rdest (ostrogorzki).

ŻABINIEC, Ż. BOB CZARNY p. żabieniec (babka wodna).

ŻABIOCZY gw. bałt. p. niezapominajka (błotna).

ŻABIŚCIEG POSPOLITY p. żabiściek pływający.

ŻABIŚCIEK bot. ŻABIŚCIEK PŁYWAJĄCY < Hydrocharis morsus-ranae, rodzimy gatunek rośliny z rodziny żabiściekowatych Hydrocharitaceae (in. żabiściek, ż. pospolity; daw./lud. grzybienie małe, grzybień, grzyt, kopytnik, lilia wodna, l. w. mniejsza, nenufar karłowaty, n. mały, swierzbiaczka, żabiścieg pospolity)>

ŻABNIK p. żabieniec (babka wodna).

ŻABORYŃ p. rzęsa (drobna).

ŻABÓWKA daw./lud. <grzyb niejadalny>

ŻABÓWKA p. czernidłak (kołpakowaty).

ŻABÓWKA p. czernidłak (pospolity).

ŻACZKA entom. <nazwa chrząszczy z rodziny stonkowatych Chrysomelidae>:
Δ ŻACZKA CHRZANÓWKA Phaedon amoraciae,
Δ ŻACZKA WARZUCHÓWKA Ph. cochleariae.

ŻAFIJA lud. wrzes. p. wilga (zwyczajna).

ŻAGAWICA p. pokrzywa (zwyczajna).

ŻAGAWKA gw. kaszub., wlkp. p. pokrzywa (żegawka).

ŻAGIELEK bot. <w kwiecie motylkowatym: szeroki płatek górny>

ŻAGIEW
1a. mikol. <nazwa grzybów z rodziny żagwiowatych Polyporaceae>:
Δ ŻAGIEW AKSAMITNA, Ż. SZORSTKA p. wrośniak (szorstki).
Δ ŻAGIEW BEZKSZTAŁTNA p. szkieletnica (pomarańczowa).
Δ ŻAGIEW CIEMNONOGA Polyporus melanopus,
Δ ŻAGIEW CYNOBROWA p. gęstoporek cynobrowy.
Δ ŻAGIEW GUZOWATA P. tuberaster (in. ż. Forquignona, ż. wieńcowa),
Δ ŻAGIEW JODŁOWA p. niszczyk (iglastodrzewny).
Δ ŻAGIEW KASZTANOWA P. badius (in. ż. czarnotrzonowa; daw./lud. grzyb skórkowaty,
huba czarnotrzonowa),
Δ ŻAGIEW KOLOROWA, Ż. RÓŻNOBARWNA p. wrośniak (różnobarwny).
Δ ŻAGIEW KORZONKOWA P. rhizophilus,
Δ ŻAGIEW KOŚCISTA p. drobnoporek (modrzewiowy).
Δ ŻAGIEW ŁUSKOWATA P. squamosus (daw. horosz szupinowaty, huba łuskowata, h.
wielka),
Δ ŻAGIEW MIĄŻSZOWA p. trwałoporka (różnobarwna).
Δ ŻAGIEW MODRA p. drobnoporek (modry).
Δ ŻAGIEW OMSZONA p. wrośniak (miękkowłosy).
Δ ŻAGIEW ORZĘSIONA P. ciliatus (daw. huba brunatnawa),
Δ ŻAGIEW PACHNĄCA p. iwoporek anyżkowy.
Δ ŻAGIEW PŁASKOWKLĘSŁA, Ż. WKLĘSŁA p. murszak rdzawy.
Δ ŻAGIEW PODPALANA p. szaroporka (podpalana).
Δ ŻAGIEW POSPOLITA p. hubiak pospolity.
Δ ŻAGIEW PRĄŻKOWANA p. wrośniak (strefowany).
Δ ŻAGIEW ROSTAFIŃSKIEGO, Ż. SIARKOWA, Ż. TOPOLOWA p. żółciak siarkowy.
Δ ŻAGIEW ŚNIEŻYSTA p. białak (śnieżysty).
Δ ŻAGIEW WIELKOPORA P. alveolaris (in. ż. morwowa),
Δ ŻAGIEW WIELOGŁOWA P. umbellatus (in. wielogłówka okółkowa, żagiew okółkowa;
daw./lud. gronówka, huba okółkowa),
Δ ŻAGIEW WŁOSISTOBRZEGA P. arcularis,
Δ ŻAGIEW WONNA p. wrośniak (anyżkowy).
Δ ŻAGIEW ZIMOWA P. brumalis (daw. huba trzoneczkowa),
Δ ŻAGIEW ZMIENNA P. varius (daw. huba okazała, h. zmienna, ż. wysmukła).
Δ ŻAGIEW ZWODNICZA p. niszczyk (liściastodrzewny).
Δ ŻAGIEW ŻÓŁTAWA p. drobnoporek (gorzki).
1b. mikol. daw. <nazwa innych grzybów>:
Δ ŻAGIEW BIAŁA, Ż. CZARNIAWA, Ż. ODYMIONA p. szaroporka (odymiona).
Δ ŻAGIEW BRZOZOWA p. białoporek brzozowy.
Δ ŻAGIEW CYKORIOKSZTAŁTNA, Ż. GAŁĘZISTA, Ż. KRZACZASTA p. żagwica
listkowata.
Δ ŻAGIEW DELIKATNA p. jamkówka (sznurowata).
Δ ŻAGIEW DĘBOWA p. błyskoporek (płaczący).
Δ ŻAGIEW GRZEBIENIASTA p. naziemek (zielonawy).
Δ ŻAGIEW KORZENIOWA, Ż. WIELOLETNIA p. korzeniowiec (wieloletni).
Δ ŻAGIEW KUTNEROWATA p. błyskoporek (lejkowaty).
Δ ŻAGIEW LEKARSKA p. pniarek (lekarski).
Δ ŻAGIEW LŚNIĄCA p. lakownica (żółtawa).
Δ ŻAGIEW MIENIĄCA SIĘ p. porokolczak (lśniący).
Δ ŻAGIEW MIĘKKA p. szorstkozarodniczka (dwupiramidalnokryształkowa).
Δ ŻAGIEW OGNIOWA, Ż. PŁOMIENNA p. czyreń (ogniowy).
Δ ŻAGIEW OLBRZYMIA p. wachlarzowiec olbrzymi.
Δ ŻAGIEW OWCZA p. naziemek (białawy).
Δ ŻAGIEW PIŁKOWANA p. strzępkoząb (drobnopory).
Δ ŻAGIEW PORZECZKOWA, Ż. TRZMIELINOWA p. czyrenica porzeczkowa.
Δ ŻAGIEW POSPOLITA, Ż. ZWYCZAJNA p. jamkóweczka (półrozpostarta).
Δ ŻAGIEW POZRASTANA, Ż. ZLEWAJĄCA SIĘ p. naziemek (ceglasty).
Δ ŻAGIEW PROMIENISTA p. błyskoporek (płomienisty).
Δ ŻAGIEW ROZPŁYWAJĄCA SIĘ p. woszczynka (siateczkowata).
Δ ŻAGIEW RÓŻOWA p. pniarek (różowy).
Δ ŻAGIEW RZĘDOWA, Ż SKÓRZASTA p. jamkówka (rzędowa).
Δ ŻAGIEW SKÓRZASTA p. błyskoporek (skórzasty).
Δ ŻAGIEW SOSNOWA p. pniarek (obrzeżóny).
Δ ŻAGIEW SZCZOTKOWATA p. błyskoporek (szczotkowaty).
Δ ŻAGIEW TRWAŁA p. stułka (piaskowa).
Δ ŻAGIEW ZLEWAJĄCA SIĘ p. napień (omszony).
2. bot. p. pokrzywa (żegawka).
3. entom. ŻAGIEW RUDA p. żagnica (ruda).

ŻAGIEWKA gw. p. pokrzywa (żegawka).

ŻAGIEWNIK KOŚCISTY p. drobnoporek (modrzewiowy).

ŻAGLIK p. moczara.

ŻAGLIK WŁOSKOWATY p. moczara włoskowata.

ŻAGNICA
1a. entom. <nazwa ważek z rodziny żagnicowatych Aeshnidae (daw. szklarek, szklarz, zagnica)>:
Δ ŻAGNICA JESIENNA Aeshna mixta;
Δ ŻAGNICA POŁUDNIOWA A. affinis;
Δ ŻAGNICA PÓŁNOCNA A. caerulea;
Δ ŻAGNICA RUDA A. isoceles (in. żagiew ruda);
Δ ŻAGNICA SINA A. cyanea;
Δ ŻAGNICA TORFOWA A. juncea (in. ż. sitowa);
Δ ŻAGNICA TORFOWCOWA A. subarctica;
Δ ŻAGNICA WIELKA A. grandis (daw. szklarz);
Δ ŻAGNICA ZIELONA A. viridis.
1b. entom. daw. ŻAGNICA, Ż. MNISZKA p. brudnica (mniszka).

ŻAGNICZKA entom. ŻAGNICZKA ZWYCZAJNA <Brachytron pratense, gatunek ważki z rodziny żagnicowatych Aeshnidae>

ŻAGWICA mikol. ŻAGWICA LISTKOWATA <Grifola frondosa, grzyb z rodziny wachlarzowcowatych Meripilaceae (in. wielogłówka listkowata; daw. huba gałęzista, h. siedź, żagiew cykoriokształtna, ż. gałęzista, ż. krzaczasta)>

ŻAK p. wiosnówka (pospolita).

ŻAŁOBNE ZIELE p. mierznica czarna.

ŻAŁOBNIA mikol. ŻAŁOBNIA BIAŁONÓŻKA <Diachea leucopodia, gatunek śluzowca Myxomycetes>

ŻAŁOFIJA lud. sztum. p. wilga (zwyczajna).

ŻANKIEL
1a. bot. ŻANKIEL ZWYCZAJNY <Sanicula europaea, rodzimy gatunek rośliny z rodziny
baldaszkowatych Apiaceae (in. żankiel, ż. zwyczajna; daw./lud. babie żebro, czarne ziele,
czarnoglow, łuszczak lekarski, łyszczak lekarski, międzypierśnik, rannik, sanikl,
sanikuła, s. europejska, zankel, zankiel, z. lekarski, z. pospolita, z. zwyczajny, ziele
ranne)>
1b. bot. <nazwa innych roślin>:
Δ ŻANKIEL MNIEJSZY p. żywiec (cebulkowy).
Δ ŻANKIEL SAMICA p. jarzmianka (większa).
Δ ŻANKIEL ŻYWIEC p. żywiec (cebulkowy).

ŻARNOŚLIWA p. śliwa (tarnina).

ŻARNOWIEC
1a. bot. ŻARNOWIEC MIOTLASTY <Sarothamnus scoparius, rodzimy gatunek krzewu z rodziny
motylkowatych Fabaceae (in. żarnowiec, ż. miotłowy, ż. pospolity; daw./lud. barszczewnik,
brym, bryma, brymowicze, carciniec, ciarciniec, czerciniec, jałowiec turecki, janowiec
miotlasty, j. miotłowy, jerk, kramarka, mietlica, mietlonka, miotlicha, miotłowiec,
miótlica, opierstka, sarniak, sarniniec, sarnowiec, szczodrzenica miotłowa,
świętojańskie ziele, witeczka, zajęczy groch)>
1b. bot. <nazwa innych krzewów>:
Δ ŻARNOWIEC p. janowiec (barwierski).
Δ ŻARNOWIEC p. janowiec (ciernisty).
Δ ŻARNOWIEC KOLĄCY p. janowiec (ciernisty).

ŻARÓW gw. małopol., wlkp. p. żuraw (zwyczajny).

© Copyright 1990-2025 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry