To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

OCHROST KORALOWATY p. otwornica (bliźniacza).

OCHWATNIK gw. małop. p. kurzyślad (polny).

OCHWIŚC daw.(stpl.) <okiść>

OCIEKLIWY indyw. <o mżawce: długo padająca>: Ciepłe chmury przez dwa dni kropiły ociekliwą mżawką, na trzeci dzień wycofały się ma południe pod naporem północnego wiatru. ŻEBR. Amur 22.

OCIERNICA entom. <Hispa atra, chrząszcz z rodziny stonkowatych Chrysomelidae (daw. ciernik)>

OCZANKA p. świetlik (łąkowy).

OCZANKA p. zagorzałek (późny).

OCZARKA
1a. bot. <nazwa porostów z rodziny Roccellaceae>:
Δ OCZARKA BEZBARWNA Schismatomma decolorans,
Δ OCZARKA LITERAKOWATA S. graphidioides (in. rysek literakowaty),
Δ OCZARKA JODŁOWA S. pericleum.
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ OCZARKA p. świetlik (łąkowy).

OCZATKA
1. bot. OCZATKA WYBLAKŁA <Eopyrenula leucoplaca, porost z rodziny Dacampiaceae (in.
otocznica wyblakła)>
2. entom. p. biedronka (oczatka).

OCZERET
1a. bot. <nazwa rodzimych gatunków roślin z rodziny turzycowatych Cyperaceae>:
Δ OCZERET AMERYKAŃSKI Schoenoplectus americanus (in. sitowie amerykańskie), u nas
wymarły,
Δ OCZERET KALMUSA Sch. x kalmusii,
Δ OCZERET JEZIORNY Sch. lacustris (in. oczeret, sitowie jeziorne, s. wodne; daw./lud.
labuzie, sicie, sitkowie),
Δ OCZERET SZTYLETOWATY Sch. mucronatus (in. o. ostrokanciasty, o. szydlasty, sitowie
sztyletowate),
Δ OCZERET TABERNEMONTANA Sch. tabernaemontani (in. sitowie, s. modrawe, s.
Tabernemontana),
1b. bot. <nazwa innej rośliny>:
Δ OCZERET gw. p trzcina pospolita.
Δ OCZERET ALPEJSKI p. wełnianeczka (alpejska).
Δ OCZERET DARNIOWY p. wełnianeczka (darniowa).
Δ OCZERET LEŚNY p. sitowie (leśne).
Δ OCZERET MAŁY p. ponikło (maleńkie).
Δ OCZERET MORSKI p. sitowiec (nadmorski).
Δ OCZERET NISKI p. ponikło (maleńkie).
Δ OCZERET PŁOŻĄCY p. sitniczka (drobna).
Δ OCZERET SZCZECINIASTY p. sitniczka (szczecinowata).

OCZERET daw.(stpl.) <trzcina na rzekach rosnąca; miejsca trzciną zarosłe>

OCZERETEK p. trzcinnik (leśny).

OCZERETNIAK p. lin.

OCZERETNIK daw.(stpl.) <miejscw zarosłe trzciną>

OCZKA PTASIE p. świetlik (łąkowy).

OCZKI gw. p. fiołek (trójbarwny).

OCZLIK bot. <nazwa porostów z rodziny Caliciaceae>:
Δ OCZLIK BRUDNY Cyphelium inquinans,
Δ OCZLIK JASNY C. lucidum,
Δ OCZLIK KARELSKI C. karelicum,
Δ OCZLIK NOTARISA C. notarisii,
Δ OCZLIK ZIELONY C. tigillare.

OCZLIK PAŁECZNIKOWY p. krupczyk (pałecznikowy).

OCZOBARWICA entom. <nazwa ważek z rodziny łątkowatych Coenagrionidae>:
Δ OCZOBARWICA MNIEJSZA Erythromma viridulum;
Δ OCZOBARWICA WIĘKSZA E. najas.

OĆMA, OĆMIA daw.(stpl.) <ciemność, mrok>

ODCHODNIK entom. <Oniticellus fulvus, chrząszcz z rodziny żukowatych Scarabaeidae (daw. krowieńczak)>

ODCHYNÓĆ SIE gw. ciesz. <o zwierzętach: odejść, opuścić swoje młode>

ODCINEK
1a. łow. p. wycinek.
1b. łow. daw. <dzik, który nie dopuszcza do stada odyńca; in. dwulatek, wycinek>: Odcinek,
wycinek lub dwulatek który odyńca do stada nie przypuszcza. KOZŁ. Term. 20.

ODELGA daw.(stpl.) <odwilż>

ODGIĘTKA mikol. <nazwa grzybów z rodziny gąskowatych Tricholomataceae>:
Δ ODGIĘTKA CYLINDRYCZONZARODNIKOWA Resupinatus unguicularis,
Δ ODGIĘTKA CZARNIAWA R. trichotis,
Δ ODGIĘTKA LEŚNA R. silvanus,
Δ ODGIĘTKA MALUTKA R. kavinii,
Δ ODGIĘTKA POFAŁDOWANA R. applicatus (daw. bedłka przyrosła, b. przytulona),
Δ ODGIĘTKA WETLIŃSKA R. wetlinianus (in. boczniak wetliński).

ODKALSZNYK p. przytulia (północna).

ODLEPKA zool. <nazwa pijawek z rodziny odlepkowatych Glossiphoniidae>:
Δ ODLEPKA MAŁA Alboglossiphonia heteroclita,
Δ ODLEPKA ŚLIMACZA Glossiphonia complanata.

ODLEŻAŁKA daw.(stpl.) <ulęgałka>

ODLUD, ODLUDNIA daw.(stpl.) <miejsce odludne, pustkowie>

ODŁUG daw.(stpl.) <knieja>

ODMIEL daw.(stpl.) <miejsce płytkie w wodzie>

ODMIENIEC daw. p. osiewnik (ciemny).

ODMIENNIK p. pięciornik (gęsi).

ODMIĘCZ daw.(stpl.) <odmięka, odwilż>

ODMŁÓDŹ daw.(stpl.) <odmłodek, odrostek, latorośl>

ODMORZE daw.(stpl.) <kraj odległy od morza, ląd stały>

ODNOŻYCA mikol. <nazwa porostów z rodziny odnożycowatych Ramalinaceae>:
Δ ODNOŻYCA BAŁTYCKA Ramalina baltica,
Δ ODNOŻYCA CHIŃSKA R. sinensis (in. o. landroeńska),
Δ ODNOŻYCA JESIONOWA R. fraxinea,
Δ ODNOŻYCA KARPACKA R. carpatica,
Δ ODNOŻYCA KĘPKOWA R. fastigiata,
Δ ODNOŻYCA MĄCZYSTA R. farinacea,
Δ ODNOŻYCA MOTYKI R. motykana,
Δ ODNOŻYCA MURAWKOWATA R. capitata,
Δ ODNOŻYCA OPYLONA R. pollinaria,
Δ ODNOŻYCA POŚREDNIA R. intermedia,
Δ ODNOŻYCA ROESLERA R. roesleri,
Δ ODNOŻYCA RYNIENKOWATA R. calicaris,
Δ ODNOŻYCA TĘPA R. obtusata,
Δ ODNOŻYCA WŁOSOWATA R. thrausta.

ODOLAN p. rudbekia naga.

ODOLAN p. kozłek (lekarski).

ODOLE daw.(stpl.) <wąwóz, jar, parów>

ODOREK entom. ODOREK ZIELENIAK <Palomena prasina, pluskwiak z rodziny tarczówkowatych Pentatomidae (in. zieleniak)>

ODPŁÓCZYSKO daw.(stpl.) <mielizna przybrzeżna, odsypisko>

ODROBIU daw.(stpl.) <drobiazg, drobne ryby>

ODRÓB daw.(stpl.) <drobiazg, drobne ryby>

ODRZEWEK entom. <Bitoma crenata, chrząszcz z rodziny gwozdnikowatych Colydiidae>

ODSEPISKO daw.(stpl.) <odsyp; przysep, odmulisko, brzeg gruntu, góry, wodą podmyty>

ODSTANAWIAĆ SIĘ daw. łow. <o żubrach: zaspokajać popęd płciowy>

ODSTANOWIĆ łow. <o byku żubra: pokryć żubrzycę>

ODSTANOWIENIE łow. <pokrycie żubrzycy przez byka>

ODSTRONIE daw.(stpl.) <ustronie, ustroń, ubocze>

ODWIETRZNY p. zawietrzny.

ODWILGŁOŚĆ daw.(stpl.) <odwilż>

ODWŁOK zool. <u stawonogów: trzeci, końcowy odcinek ciała; in. abdomen>

ODYLON p. kozłek (lekarski).

OGŁADEK entom. <Ephistemus, nazwa chrząszczy z rodziny zatęchlakowatych>

OGNIANKA p. gołabek (cukrówka).

OGNICA p. bodziszek (kosmaty).

OGNICHA p. rzodkiew (świrzepa).

OGNICHA p. gorczyca (polna).

OGNICZEK p. płomykówka (zwyczajna).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry