„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej
Zakres tematyczny Słownika:
Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.
Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł
Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej
POKRZEWKA
1a. ornit. <nazwa ptaków z rodziny pokrzewkowatych Sylviidae (daw./lud. gajówka, ludarka,
piegża, pokrzywek, pokrzywniaczek, pokrzywka, p. gajówka, słowik)>:
Δ POKRZEWKA, P. JARZĘBATA, P. JARZĘBIATA, P. JASTRZĘBIATA, P. RYBIE
OKO p. jarzębatka: Pokrzewka jarzębata jest olbrzymem w swoim rodzaju.(…) Również
dobra jest nazwa „jarzębata”, wskazująca na obecność drobnych prążków. SOKOŁ. Ptaki I,
193. • Wyjątek stanowi [jarzębatka] również pod względem ubarwienia, które żywo
przypomina kolory jastrzębia. Dziwnym zbiegiem okoliczności ma tak samo jak ten
drapieżnik żółte tęczówki, co nadaje jej dziki, a nawet złośliwy wyraz. Stąd też trafna nazwa
„pokrzewki jastrzębiatej”. SOKOŁ. Ptaki I, 193.
Δ POKRZEWKA, P. MAŁA, P. PIEGŻA, P. IONKA p. piegża (zwyczajna): Pokrzewka
piegża – to wyjątek ortograficzny. W języku polskim zazwyczaj po spółgłosce piszemy „rz”
(np. „pokrzewka’), w przypadku piegży jednak jest to „ż” z kropką. GRASZ. Ptaki 229.
Δ POKRZEWKA AKSAMITNA Sylvia melanocephala, do Polski zalatuje wyjątkowo,
Δ POKRZEWKA CIERNIÓWKA, P. OGRODOWA, P. POPOELATA, P. ZWYCZAJNA
daw. p. cierniówka w zn. 1.
Δ POKRZEWKA CZARNOGŁOWA, P. CZARNOGŁOWKA, P. CZARNOGŁÓWKA, P.
CZARNOŁBISTA, P. POPEK daw. p. kapturka: Po raz pierwszy w życiu zobaczyłem
bezpośrednio-tuż pokrzewkę czarnogłową. (…) Na jednej z suchych gałązek jabłoni siedział
ptaszek niewielki, szaro-siwawy, z wyraźną, ciemną krymka na główce. GOŹ. Trop 34. •
Nawet początkujący obserwator, usłyszawszy „pokrzewka czarnołbista”, od razu będzie
wiedział, o jakiego ptaka chodzi (…) Zaproponowana jako zamiennik nazwa „kapturka” nie
mówi praktycznie nic. GRASZ. Ptaki 124.
Δ POKRZEWKA FIGOJADKA, P. OGRODOWA, P. POPIELATA, P. SZARA daw. p.
gajówka w zn. 1a.
Δ POKRZEWKA WĄSATA Sylvia cantillans, do Polski zalatuje wyjątkowo.
1b. ornit. daw. <nazwa innych ptaków>:
Δ POKRZEWKA, P. PODCZERNIONA, P. RUDOGON p. kopciuszek (zwyczajny).
Δ POKRZEWKA BEKWAREK p. słowik (szary).
Δ POKRZEWKA BŁOTNICZEK p. łozówka.
Δ POKRZEWKA CZARNOSZYJKA, P. CZARNOUSTA, P. PLESZKA p. pleszka
(zwyczajna).
Δ POKRZEWKA KRZEWNICZEK, P. TRZCINNICZEK p. wodniczka.
Δ POKRZEWKA MYSIKRÓL, P. MYSIKRÓLIK p. mysikrólik (zwyczajny).
Δ POKRZEWKA NADRZECZNA p. strumieniówka w zn 1a.
Δ POKRZEWKA PIERWIOSNKA p. pierwiosnek (zwyczajny).
Δ POKRZEWKA PODRÓŻNICZEK p. podróżniczek w zn 1.
Δ POKRZEWKA MALINÓWKA, P. RASZKA, P. RDZAWOGARLISTA p. rudzik
(zwyczajny).
Δ POKRZEWKA SŁOWIK p. słowik (rdzawy).
Δ POKRZEWKA SŁOWIK RDZAWY p. słowik (rdzawy).
Δ POKRZEWKA SŁOWIK RUDY p. słowik (szary).
Δ POKRZEWKA ŚWIEGOTKA p. trzcinniczek (zwyczajny).
Δ POKRZEWKA ŚWIERKOJAD p. świerszczak (zwyczajny).
Δ POKRZEWKA WOŁOWE OCZKO p. strzyżyk (zwyczajny).
Δ POKRZEWKA WYBOROŚPIEW p. słowik (szary).
SZARA POKRZEWKA daw. p. cierniówka w zn. 1.
Najnowsze komentarze