To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

KWICELA gw. podh. p. kwiczoł w zn. 1.

KWICI gw. ciesz. <kwiaty na drzewach>

KWICKI gw. żyw. p. jabłoń (dzika).

KWICOLA, KWICOŁ gw. podh. p. kwiczoł w zn. 1.

KWICOŁKI, KWICOŁY p. jabłoń (dzika).

KWICÓŁKI gw. żyw. p. jabłoń (dzika): Kole grapy była jabłoj, co miała same kwicółki. NOWAK J.K. Żywiec 114.

KWICÓŁY gw. żyw. p. jabłoń (dzika).

KWICZAL, KWICZAŁ daw./lud. p. kwiczoł w zn.1.

KWICZOŁ
1a. ornit. <Turdus pilaris, ptak z rodziny drozdowatych Turdidae, w Polsce lęgowy, przelotny i
zimujący (in. drozd kwiczoł, d. szredniak, d. średni; daw./lud. anieluch, jemiołucha, j.
kwiczoł, kwical, kwicela, kwicola, kwicoł, kwiczal, kwiczał)>: Nazwa „kwiczoł” jest
bardzo trafna i doskonale odzwierciedla śpiew tego ptaka, który skłąda się z szewregu
kwiczących i skrzypiących tonów, zupełnie innych niż głosy pozostałych gatunków drozdów.
SOKOŁ. Ptaki I, 285. • Samiec kwiczoła tylko splata swoje skrzeczenia [podczas śpiewu] z
nieco bardziej miękkimi, miauczącymi i kwiczącymi tonami. Im to chyba ptak zawdzięcza swą
nazwę. KŁOS. T. Dzicz 64.
1b. ornit. daw. p. droździk oraz p. paszkot w zn. 1a.
2. bot. gw. p. jarząb (pospolity).

KWIECIARKA daw. p. kruszczyca złotawka.

KWIECIOPSOTEK daw. p. kobielatka (siwak).

KWIELIĆ daw.(stpl.) <kwilić>

KWIETNA TRAWA p. gwiazdnica (wielkokwiatowa).

KWIETNICA
1a. entom. <nazwa chrząszczy z rodziny żukowatych Scarabaeidae>:
Δ daw. p. kruszczyca złotawka.
Δ KWIETNICA FIEBERA Protaetia(Netocia) fieberi,
Δ KWIETNICA OKAZAŁA P.(N) aeruginosa (in. złotawiec okazały),
Δ KWIETNICA RÓŻÓWKA P.(N) metallicaI (in. k. miedzista).
Δ KWIETNICA WĘGIERSKA P.(N) ungarica.
1b. entom. daw. p. nakwiatek.
 

KWIETNICZEK entom. <nazwa chrząszczy z rodziny bogatkowatych Buprestidae (daw. bogatek, chlubek, szpilkowiec)>:
Δ KWIETNICZEK CZTEROKROPKOWY Anthaxia quadripunctata (in. k. czterokropek; daw. kropek),
Δ KWIETNICZEK DWOJACZEK Anthaxia nitidula.

KWIETNIK zool. <Misumena vatia, pająk z rodziny ukośnikowatych Thomisidae (in. namiastek; daw. biegnik cytrynek, pszczołobij)>

KWIETNIÓWKA p. smardz (stożkowaty).

KWIETNIŚ daw. p. nakwiatek.

KWIK p. sosna (zwyczajna).

KWILEK daw. p. siniak w zn. 1a.

KWILOT daw. p. turkawka (zwyczajna).

KWIOTEK gw. ciesz. <kwiat>

KWIOTKI p. kozibród (wielki).

KWIOTKO gw. ciesz. <kwiat>

KWIŚ gw. ciesz. <kwitnąć>: Już zaczęły kwiś jabłonie. K.-T.-P.-W. Cieszyn 163.

KWIŚĆ daw.(stpl.) <kwitnąć>

KWOKA p. koralówka (żółta).

KWOKA p. siedzuń (sosnowy).

KWOKACZ ornit. <Tringa nebularia, ptaków z rodziny bekasowatych Scolopacida, w Polsce przelotny i wyjątkowo zimujący (in. brodziec kwokacz, kwokacz szary; daw./lud. bekas dżdżowiec, brudny dragan, kulik kwokacz, londzik szary)>

KWOST, KWOSTEK, KWOSTKI lud. p. skrzyp (polny).

KYŁCZY gw. ciesz. <sucha latorośl, zeschłe sztywne łodygi>

KYMPKA gw. ciesz. <niewielki pagórek>

© Copyright 1990-2025 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry