To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

SŁONKA
1. ornit. SŁONKA ZWYCZAJNA <Scolopax rusticola, ptaków z rodziny bekasowatych Scolopacida,
w Polsce lęgowy, przelotny i rzadko zimujący (in. s. zmierzchna; daw./lud. bekas słąka, b.
słomka, b. słonka, cłonka, slanka, słąka, s. zmierzchna, słęka, słomka, sołokwa)>:
Polska nazwa s ł o n k a w obecnym brzmieniu i pisowni znana jest od początku XVIII wieku
(…) i pochodzi najprawdopodobniej od przelotów oraz ciągów w czasie wschodów i zachodów
słońca. KULCZ. Słonka 10. • Słonka jest ptakiem wybitnie leśnym, wymagającym lasów
mieszanych o wilgotnym podłożu. KOŻUCH. Bekasy 63. • Słonka jest dość odporna na niską
temperaturę i nie wędruje daleko na południe. Wiele osobników zimuje już w Anglii i Francji, a
większość w krajach położonych nad Morzem Śródziemnym. SOKOŁ. Ptaki II, 295. • Pod
względem budowy ciała i biologii przedstawia słonka gatunek ściśle przystosowany do życia w
ściółce leśnej. Drobny rysunek w kształcie ciemnych, poprzecznych fal na rdzawobrązowym tle
najzupełniej upodabnia ją do barw opadłych liści. W niebezpieczeństwie tuli się słonka do
ziemi i jest niewidoczna, a gdy wysiaduje na gnieździe łatwiej można jąnadepnąć, niż zauważyć.
SOKOŁ. Ptaki II, 296. Słonka to „bekas bagnistego lasu”. KŁOS. G.S.T. Ptaki 232. • Słonka
jest ptakiem wieczornym – od czego i otrzymała bardzo słuszną nazwę słonki zmierzchnej. W
dzień mniej ruchliwa, przepędza w ukryciu w najcieplejszą porę dnia, śpiąc lub drzeiąc.
KOŻUCH. Bekasy 71.
2. daw. SŁONKA BIEDRONKA p. biedronka.
3. mikol. <nazwa grybów>:
Δ SŁONKA, S. SIWA p. gąska (niekształtna).
Δ p. gąska (zielonka).
Δ p. gąsówka (fioletowawa).

  • 1

© Copyright 1990-2025 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry