„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej
Zakres tematyczny Słownika:
Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.
Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł
Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej
BŁĘKITNY KWIAT p. chaber (bławatek).
CZARCI KWIAT p. rosiczka (okrągłolistna).
GĘSI KWIAT p. stokrotka (pospolita).
GOREJĄCY KWIAT lud. wileń. p. miłek w zn. 1a.
KOŃSKI KWIAT p. podbiał (pospolity).
KWIAT
1a. bot. <skrócony pęd służący do wytwarzania nasion lub owoców, posiadający zwykle z
zewnątrz okwiat a wewnątrz pręciki i/lub słupek(-ki)>
Δ KWIAT DOLNY <kwiat ze słupkiem górnym i stojącymi poniżej pręcikami>
Δ KWIAT GÓRNY <kwiat ze słupkiem dolnym i pręcikami stojącymi powyżej zalązni >
Δ KWIAT GRZBIECISTY <kwiat mający jedną płaszczyznę symetrii, np. motylkowaty>
Δ KWIAT JEDNOPŁCIOWY <kwiat mający tylko pręciki albo słupki>
Δ KWIAT JĘZYCZKOWY <kwiat grzbiecisty z koroną wyciągniętą w długi języczek, np.
brzeżne kwiaty stokrotki (in. k. języczkowaty)>: Drobne lkistki okrywające koszyczek [u
arniki] są gęsto kędzierzawo owłosione. Na jego obwodzie znajdująsię kwiaty języczkowe
żeńskie. FABISZ. Sudety 122.
Δ KWIAT MĘSKI p. kwiat (pręcikowy).
Δ KWIAT MIESZANOPŁCIOWY zwykle w lm kwiaty mieszanopłciowe <o kwiatach na
roślinie występujących obok siebie i obupłciowych, i jednopłciowych >
Δ KWIAT MOTYLKOWATY <kwiat o koronie grzbiecistej, złożonej z pięciu
niejednakowych płatków, zwężonych u podstawy w paznokieć, o nazwach – żagielek,
skrzydełka i łódeczki (in. k. motylkowy)>
Δ KWIAT OBCOPYLNY p. alogaiczne kwiaty.
Δ KWIAT OBUPŁCIOWY <kwiat mający pręciki i słupki>
Δ KWIAT PAŚCIOWY <kwiat mający urządzenie do zatrzymywania owadów i zmuszania ich
do zabrania pyłku, np. u ciemiężyka białokwiatowego; w odróżnieniu od kwiatu pułapkowego
złapany owad przytrzymywany jest tylko za odnóża i narządy gębowe, pozostając na zewnątrz
kwiatu>
Δ KWIAT PEŁNY <kwiat mający zwielokrotnione listki okwiatu wskutek przekształceniu
części lub wszystkich pręcików i słupków w dodatkowe, barwne listki okwiatu>: Czasami
spotkać można [u pełnika] tzw. kwiaty pełne, w których liczba działek kielicha zwiększyła się
wskutek przekształcenia się w nie działek miodnikowych. FABISZ. Sudety 62.
Δ KWIAT PŁONNY <kwiat sterylny, czyli bez pręcików i słupków (in. k. nijaki)>
Δ KWIAT POCZWAROWATY <kwiat grzbiecisty o dwuwargowej koronie, której gardziel
zamyka wypukłość dolnej wargi, np. u lnicy>
Δ KWIAT PRĘCIKOWY <kwiat zawierający tylko pręciki, nieposiadający słupków (in. k.
męski)>: Wierzba ta [lapońska], podobnie jak inne gatunki naszych wierzb jest dwupienny. Na
jednych osobnikach występują kwiaty wyłącznie pręcikowe, na innych tylko słupkowe.
FABISZ. Sudety 58.
Δ KWIAT PROMIENISTY <kwiat mający dwie lub więcej płaszczyzn symetrii, np. u
powojnika>
Δ KWIAT PUŁAPKOWY <kwiat zamykający w swym wnętrzu owady ta długo, aż dokonają
zapylenia i zabiorą pyłek, np. u kokornaka powojnikowatego>
Δ KWIAT PYŁKOWY <kwiat owadopylny, który nie ma miodników, nie wytwarza zatem
nektaru, ale za to produkuje wielkie ilości pyłku>
Δ KWIAT RURKOWATY <kwiat promienisty o koronie zrosłopłatkowej, np. środkowe
kwiaty rumianka (in. k. rurkowy)>: Wewnątrz [kwiatostanu arniki znajdują się] niepozorne
rurkowate kwiaty obupłciowe. FABISZ. Sudety 122.
Δ KWIAT SŁUPKOWY <kwiat zawierający tylko jeden lub więcej słupków, nieposiadający
pręcików (in. k. żeński)>: Wierzba ta [lapońska], podobnie jak inne gatunki naszych wierzb jest
dwupienny. Na jednych osobnikach występują kwiaty wyłącznie pręcikowe, na innych tylko
słupkowe. FABISZ. Sudety 58.
Δ KWIAT ZWODNICZY <kwiat wabiący owady zapomocą urządzeń przypominających
miodniki lub zapachem miodu, nie produkujący jednak nektaru, zatem „oszukujący” owada, np.
dziewięciornika błotnego>
Δ KWIAT ŻEŃSKI p. kwiat (słupkowy).
1b. bot. daw. <nazwa roślin>:
Δ KWIAT CHABRKOWY p. chaber (bławatek).
Δ KWIAT JASKÓŁKI p. firletka (poszarpana).
Δ KWIAT JOWISZA p. kąkol (polny).
Δ KWIAT MLECZNY p. śnieżyczka (przebiśnieg).
Δ KWIAT SŁOMIANY, K. SUCHY p. kocanki (piaskowe).
Δ KWIAT ŚWIĘTEGO JAKÓBA p. starzec (Jakubek).
Δ KWIAT ŚWIĘTEJ TRÓJCY p. fiołek (trójbarwny).
Δ KWIAT ŚWIĘTOJAŃSKI p. cykoria (podróżnik).
Δ KWIAT WĄTROBIANY p. przylaszczka (pospolita).
Δ KWIAT WIATROWY, K. WIOSENNY p. zawilec (gajowy).
LITWOROWY KWIAT gw. podh. p. dzięgiel (litwor).
NOCNY KWIAT p. wiesiołek (dwuletni).
PĘCHERZYKOWY KWIAT p. miechunka rozdęta.
SŁOMIANY KWIAT p. kocanki (piaskowe).
ŚWIĘTEGO JAKÓBA KWIAT p. starzec (Jakubek).
ŚWIĘTOJAŃSKI KWIAT p. jastrun (właściwy).
TRUPI KWIAT p. kocanki (piaskowe).
ŻABI KWIAT p. mniszek (pospolity).
ŻABINEK KWIAT daw. p. jaskier.
Najnowsze komentarze