To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

SYNOGARLICA ornit. <nazwa ptaków z rodziny gołębiowatych Columbidae (daw./lud. sinogarlica, synogardlica, synogarlicza)>:
Δ SYNOGARLICA lud. siem. p. grzywacz w zn. 1a.
Δ SYNOGARLICA daw. p. turkawka (zwyczajna).
Δ SYNOGARLICA, S. TURECKA, S. WSCHODNIA p. sierpówka: Po kawkach uczyniły nalot
na blok synogarlice zwane z polska sierpówkami. Te ruchliwe, żywe i wszędobylskie gołąbki
równie dobrze czuły się na metalowych prętach telewizyjnych anten, jaki na gałęziach
zasłużonego, wyniosłego dębu. GOŹ. Trop 245. • Zachowanie się synogarlicy tureckiej jest
przykładem nadzwyczaj szybkiej ekspansji południowego gatunku. Rozprzestrzeniła się ona z
Indii nie tylko w kierunku północno-zachodnim, tzn. europejskim, lecz również, i to znacznie
wcześniej, w kierunku północno-wschodnim, zajęła Chiny, japonię oraz Koreę. SOKOŁ. Ptaki
II, 136. • Głos synogarlicy tureckiej różni sięwybitnie od głosu wszystkich innych naszych
gołębi. Jej rytmiczne hukanie jest złożone z czterech części „duku okto”. Druga i ostatnia
samogłoska są dłuższe i akcentowane. Nazwa łacińska „decaocto” jest zatem próbą naśladowania
jej głosu. SOKOŁ. Ptaki II, 136. • Sierpówka dawniej nazywana była synogarlicą turecką, gdyż
to właśnie Turkom zawdzięczamy sprowadzenie tego ptaka do Europy. GRASZ. Ptaki 173.
Δ SYNOGARLICA WSCHODNIA p. turkawka wschodnia.

  • 1

© Copyright 1990-2025 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry