To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

DZIKI GOŁĄB daw. p. grzywacz w zn. 1a.

DZIKI GOŁĄB daw. p. siniak w zn. 1a.

DZIWOKI GOŁĄB lud. ciesz. rybn. p. siniak w zn. 1a.

GOŁĄB
1a. ornit. <nazwa ptaków z rodziny gołębiowatych Columbidae (daw./lud. goląb, hołub)>:
Δ GOŁĄB, G. DZIKI, G. DZ. MNIEJSZY, G. DZ. SINY, G. HUCZEK, G. HURKOT, G.
MAŁY SIWEGO PIÓRA, G. POLNY, G. SINIAK, G. SINY, G. SIWAK, G. SIWY daw. p.
siniak w zn. 1: Gołąb siniak zawdzięcza nazwę dość jednostajnej szaroniebieskiej, czyli sinej
barwie upierzenia. SOKOŁ. Ptaki II, 127. • Znałem tę okolicę, znałem osikę, znałem nawet
tę dziuplę. To w niej corocznie od lat lągł się w czasie właściwym gołąb-siniak, bestia czujna i
niesłychanie płochliwa. GOŹ. Loty 173. • Uderzyła mnie również wielkość dziupli: duże,
średnie, maleńkie, a więc i pasujące na dzięcioła czarnego, na gołebia sinego i na kraskę, na
kowalika i kręciszyję, słowem – do wyboru i do koloru. GOŹ. Bractwo 64.
Δ GOŁĄB GRZYWACZ p. grzywacz w zn. 1: Spośród wszystkich gołębi żyjących w Polsce,
gołąb grzywacz jest gatunkiem najokazalszym i wymiarami przewyższa znacznie zwykłego
gołębia domowego. SOKOŁ. Ptaki II, 123. • W lesie mają gołębie grzywacze ulubione
drzewa, na których stale siadają. W większości są to drzewa wyższe od innych, o koronie
przerzedzonej i częściowo suchej. Na nich wypoczywqają i rozglądają się po okolicy, siedząc
spokojnie czas dłuższy, bo w ogóle są dość ociężałe i flegmatyczne. SOKOŁ. Ptaki II, 124.
Δ GOŁĄB SKALNY Columba livia, w Polsce lęgowy, osiadły (in. g. dziki, g. dz. skalny, g.
miejski; daw./lud. grzywacz mniejszy)>: Gołąb skalny jest ruchliwszy, bardziej
przedsiębiorczy i bystrzejszy od gołębia siniaka i gołębia grzywacza. SOKOŁ. Ptaki II, 130.
Nasze gołębie miejskie gnieżdżą się rocznie 3-4 razy. SOKOŁ. Ptaki II, 130.
Δ GOŁĄB TURKAWKA daw. p. turkawka zwyczajna.
1b. ornit. <samiec gołębia, w odróżnieniu od gołębicy>
2. mikol. <nazwa grzybów>:
Δ GOŁĄB p. gołąbek (wymiotny).
Δ GOŁĄB p. gołąbek (zielonawy).

LEŚNY GOŁĄB daw. p. grzywacz w zn. 1a.

LEŚNY GOŁĄB daw. p. siniak w zn. 1a.

  • 1

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry