GŁUSZEC
1a. ornit. GŁUSZEC ZWYCZAJNY <Tetrao urogallus, ptak z rodziny głuszcowatych Tetraonidae, w
Polsce lokalnie lęgowy, osiadły (in. głuszec-brodacz, g. czarnego a szarego pióra, g.
pospolity, g. właściwy; daw./lud. cietrzew głuchy, dziki indor, dz. jendyk, głuch,
głuchań, głuchar, głuchoń, głusiec, głuszcz, głuszek, gutur, kniejotek głuszec, kura
głuszec)>: Toki głuszców rozpoczynają się w marcu i trwają przez kwiecień aż do pierwszych
dni maja. SOKOŁ. Ptaki II, 172. • W końcu pieśni [głuszca] rozlega się szlifowanie
„czhauczyczyhau”, ton bardzo dziwny, syczący, podobny do dźwięków jakie powstają przy
ostrzeniu kosy. Szlifujący głuszec nie słyszy niczego, co się dzieje dokoła, a nawet nie reaguje
na strzał, stąd nazwa „głuszec”, „głuch”. SOKOŁ. Ptaki II, 173. • Pieśń głuszca, o ile głos ten
pieśnią nazywać można, składa się z dwóch różnych części, z dwóch niejako strof. Pierwsza to
klaszczące staccato; druga – zapamiętała, sycząca rulada, którą usłyszeć trudniej. Podczas
pierwszej, ptak w pełni swych zmysłów, strzeże się, czuwa i słyszy, podczas drugiej, uniesiony
namiętnością, staje się g ł u s z c e m niebacznym na otoczenie, na hałas i na
niebezpieczeństwo. (…) Podchodzić więc można tylko podczas drugiej części, i zatrzymywać
się trzeba, nim ptak ją skończy. Nazywa się to podchodzić głuszca „w takt pieśni”. ZABOR. W
sercu 29. • Spadł na polankę ogromny brodaty głuszec (…) Rozejrzał się, roztoczył wspaniały
wachlarz, opuścił rozczapierzone skrzydłą. MEIS. Wilk. cyt. SD • Głuszce zlatywały teraz na
tokowisko po zachodzie słońca, gdy puszcza ciemniała. EJS. Pusz. 75. /SD • Na przyszła
wiosnę ten ostęp stanie się ptasim wyrajem. Zatokują tu głuszce-brodacze… RODZ. Lato 64.
1b. ornit. <nazwa innych ptaków>:
Δ GŁUSZEC CIETRZEW p. cietrzew (zwyczajny).
Δ GŁUSZEC JARZĄBEK daw. p. jarząbek.
Δ GŁUSZEC KUROPATWA POSPOLITA p. kuropatwa (zwyczajna).
Δ GŁUSZEC PARDWA p. pardwa mszarna.
Δ GŁUSZEC PARDWA WŁAŚCIWA daw. p. pardwa mszarna.
Δ GŁUSZEC PARDWA POSPOLITA daw. p pardwa mszarna.
Δ GŁUSZEC PRZEPIÓRKA p. przepiórka (polna).