BĄK
1a. ornit. BĄK ZWYCZAJNY<Botaurus stellaris, ptak z rodziny czaplowatych Ardeidae, w Polsce
lęgowy, przelotny i zimujący (in. bąk, b. większy, b. właściwy; daw./lud. baba, czapla bąk,
cz. b. większy, cz. b. właściwy, cz. huk, hupało, trzcinowa pompa)>: Bąk trzyma się
wyłącznie pasa trzcin lub łozów porastających brzegi moczarów, stawów i jezior, wymaga
jednak większych kompleksów tych roślinności, tworzącej trudno dostępny i zwarty gąszcz.
(…) Bąk żyje bardzo skrycie i przez cały dzień nie wychodzi z pasa trzcin. Dopiero późnym
wieczorem i w nocy zmienia miejsce lub przelatuje w trzciny sąsiednie, na drugą stronę jeziora.
Jego ubarwienie doskonale zlewa się z kolorem suchych badyli, jak również z barwą dolnej
partii świeżych roślin. Należy specjalnie podkreślić, że dolne partie świeżej, rosnącej trzciny nie
są zielone. lecz już w czerwcu mają barwę żółtawą, taką samą jak badyle zeschłe. Zatem szata
bąka nigdy nie odcina się od barwy otaczającej roślinności. (…) W niebezpieczeństwie bąk nie
zrywa się do ucieczki, lecz wyciąga szyjęi nastawia dziób pionowo w górę, a pióra przykłada do
ciała, dlatego też staje się cienki i długi jak linijka. Jedynie ku dołowi ciało jego nieco się
rozszerza. W tej pozycji najzupełniej zacierają się kontury ptaka i równocześnie staje się on
łudząco podobny do wiązki suchych trzcin. (…) Jeżeli bąk spostrzeże, że niebezpieczeństwo
wzrasta i że jest zauważony, zmienia zachowanie się: przypada do ziemi, kurczy szyję, zwraca
dziób w kierunku wroga, stroszy pióra na całym ciele i roztacza skrzydła. W tej pozycji sprawia
wrażenie kilkakrotnie większego niż jest w rzeczywistości i przypomina rozgniewanego
puchacza. SOKOŁ. Ptaki II, 217. • Bąk zgarbił szyję, powolnym ruchem wyciągnął nogę i
postawił na gnieździe. W tej pozycji znowu trwał kilkanaście minut. PUCH. Bezkrwawe 111. •
Spłoszyła [gęś] tam z kolei bąka, który zwyciągniętą szyją i zwisającymi nogami przelaciał nad
naszymi głowami, kracząc podobnie jak kruk. Był to widocznie sygnał alarmu czy trwogi, gdyż
natychmiast z różnyuch miejsc poderwały się kwaczące kaczki, a nawet łyski, które dotychczas
spokojnie pływały po otwartych wodach. PUCH. Łabędź 27. • Bąk czuje się bezpieczny w
trzcinowisku dzięki barwom ochronnym i umiejętności upodobnienia się do łodyg trzcinowych.
Potrafią to już bąkowe pisklęta. KŁOS G.S.T. Biebrza 146. • Bąk należy zapewne do
rekordzistów pod względem donośności głosu – w spokojne noce można go usłyszeć nawet z
odległości 5 kilometrów. GRASZ. Ptaki 41.
1b. ornit. daw. <nazwa innych ptaków>:
Δ p. puchacz (zwyczajny).
Δ BĄK BĄCZEK, B. MAŁY p. bączek.
2a. entom. <nazwa muchówek z rodziny bąkowatych Tabanidae>:
Δ BĄK p. jusznica deszczowa.
Δ BĄK BRĄZOWY Tabanus sudeticus,
Δ BĄK BYDLĘCY T. bovinus (in. bąk),
Δ BĄK ZDOBNY T. tropicus.
2b. entom. <nazwa innych muchówek>
Δ p. giez (bydlęcy).
Δ BĄK KOŃSKI p. giez (koński).