To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

AARONOWA BRODA daw. p. obrazki.

ABOROŻNIAK daw. p. chrabąszcz (majowy).

ABRICOT p. śliwa (domowa).

ABRZĘDZIE lud. lubel. p. topola (biała).

ABSYNT lud. p. bylica (piołun).

ACYDOFIT bot. zwykle w lm acydofity <rośliny żyjące na podłożu kwaśnym, ubogim w wapń; np. borówka czarna, siódmaczek leśny, wrzos, mchy torfowce (in. rośliny acydofilne, r. kwasolubne)>

ACYS p. modraszek (semiargus).

ADAMOWE ŻEBRO p. tojeść (rozesłana).

ADELKA PILATA bot. <Adelolecia pilati, porost z rodziny Ramalinaceae (in. krążniczka Pilata)>

ADMIRAŁ p. rusałka (admirał): Postanawiam sfotografować pięknego admirała, lecz pomimo kilkakrotnycvh prób motyl nie pozwala mi wystarczająco się zbliżyć. ŁAP. Pojednanie 20.

ADONIS
1. bot. p. miłek (wiosenny).
2. entom. p. modraszek (adonis).

ADRA zwykle w lm adry <żyły jaśniejsze albo ciemniejsze na kamieniu albo drzewie>

ADWENTYWNE ROŚLINY ??

ADYPA p. dostojka (adype).

AERIA daw. <aura, (świeże) powietrze>

AEROB p. tlenowiec.

AEROBIONT p. tlenowiec.

AFINA, AFINY, AFYNA, AFYNY lud.(hucul.) p. borówka (czarna).

AGAC, AGACA, AGACJA, AGACYJ, AGACYJA lud. p. robinia akacjowa.

AGARIKOIDALNY mikol. <o owocniku grzyba: przypominający grzyb kapuluszowy>

AGARYK daw. <nazwa grzybów>:
Δ AGARYK p. pieczarka w zn. 1a.
Δ AGARYK p. pniarek (lekarski).
Δ AGARYK p. gąska (biaława).

AGAT gw. oraw. p. robinia akacjowa.

AGIER, A.-AGRU daw. p. tatarak zwyczajny.

AGLAJA p. dostojka (aglaja).

AGLEJA lud. p. jodła pospolita.

AGLEJA lud. p. świerk (pospolity).

AGLIJA lud. p. świerk (pospolity).

AGNICHA p. gorczyca (polna).

AGRAS p. porzeczka (agrest).

AGREGACJA ROŚLINNA bot. <jednogatunkowe zbiorowisko roślinne powstałe spontanicznie, np. trzcinowisko lub zarośla tarniny>

AGRES gw. oraw. p. porzeczka (agrest).

AGRESEK p. porzeczka (agrest).

AGREST
1a. bot. AGREST, A. BIAŁY, A. DZIKI, A. LEŚNY, A. POSPOLITY, A. ZWYKŁY, A.
ŻÓŁTY p. porzeczka (agrest).
1b. bot. <owoc porzeczki agrestu>
1c. daw. <jakiekolwiek niedojrzałe, kwaśne jagody>: Czekał aby ziemia zrodziła jagody winne alić
zrodziła agrest. cyt. SL
 

AGRESTNIAK p. plamiec (agreściak).

AGRESTÓWKA, AGREŚCIAK p. plamiec (agreściak).

AGREZ p. porzeczka (agrest).

AGRĘST gw. p. porzeczka (agrest).

AGRIOFIT bot. zwykle w lm agriofity <rośliny obcego pochodzenia trwale zadomowione w siedlisku naturalnym lub półnaturalnym, np. czeremcha amerykańska, moczarka kanadyjska, niecierpek drobnokwiatowy>

AGRIOFITOCENOZA bot. <zbiorowisko roślinne pól uprawnych utrzymywane we względnej równowadze dzięki ustawicznej działalności człowieka>

AGRLEKIN p. plamiec (agreściak).

AGRYS, AGRYST gw. p. porzeczka (agrest).

AGRYZ gw. ciesz. p. porzeczka (agrest).

AHURECZNIK LEŚNYJ gw. grodz. p. wiązówka (błotna).

AJBISZ gw. ciesz. p. prawoślaz lekarski.

AJER bot. <nazwa roślin>:
Δ AJER, A. TATARSKIE ZIELE p. tatarak zwyczajny: Dopomogły jej w tym z rzadka rozsiane kępy, porosłe ajerem i sitowiem. KARP. Wilk 116. • Kilka kaczek klasnęło ciężkimi kuprami w zimny blat któregoś stawu, podbiegły falki, drgnęły pałki trzcin i szabliste, zwarzone mrozem ajery. KARP. Wilk 157. • Ustalono w bordunach, że nie warto jechać na rozlewiska Issy (…) dlatego, że są zanadto zarośnięte ajerem i łódka ledwo się przepcha. MIŁOSZ. Issa 175. • Liście są czerwone, Issa dymi między zrudziałym ajerem. MIŁOSZ. Issa 252. • W mokrych zagłębieniach gruntu rozrastał się jasnozielony ajer. ORZESZ. Niemen. 122. • Wypływamy wreszcie spod baldachimu nawisłych gałęzi – na świat. (…) Przed nami (…) bujna, wysoka zieleń ajeru. EJS. Przyg. 141. <ukr. ajer z tur. agyr, może z gr. ákoros = tatarak>
Δ AJER gw. grodz. p. kosaciec (żółty).

AJLANT, A. WYNIOSŁY p. bożodrzew wyniosły.

AKAC gw. oraw., żyw. p. robinia akacjowa.

AKACA p. robinia akacjowa.

AKACEK p. robinia akacjowa.

AKACJA, A. BIAŁA, A. FAŁSZYWA p. robinia akacjowa: Początek lata. Jeszcze śpiewają nocami słowiki i już rankiem śpiewa wiwilga. Jeszcze pachną akacje i już pachnie siano. ZAR. Ziarno 25. cyt SD. • Amerykańska Robinia pseudacacia nazywana jest powszechnie, lecz mylnie akacją, rzadziej zaś określana (…) nazwami właściwymi (…) grochodrzewem lub fałaszywą akacją. SZAF. W. Drzewa 16. cyt SD.

AKACYJ, AKACYJA, AKACYNA lud. p. robinia akacjowa.

AKANT p. widłak w zn. 1a.

AKAT, AKATA p. robinia akacjowa.

AKONIT p. tojad (mocny).

AKSAMITEK p. aksamitnik w zn. 1.

AKSAMITEK p. fiołek (trójbarwny).

AKSAMITKA
1. entom. p. rolnica aksamitka.
2. mikol. <nazwa grzybów>:
Δ AKSAMITKA p. krowiak (aksamitny).
Δ AKSAMITKA p. piaskowiec (modrzak).
Δ AKSAMITKA p. płomiennica (zimowa).
Δ AKSAMITKA p. podgrzybek (złotopory).
Δ AKSAMITKA ZŁOTA p. aksamitówka złota.

AKSAMITNIK
1. zool. <nazwa pająków z rodziny aksamitnikowatych Clubionidae (in. aksamitek; daw.
komorczak)>:
Δ AKSAMITNIK PODKOROWY Clubiona corticalis
2. bot. p. szarłat (szorstki).

AKSAMITÓWKA ZŁOTA mikol. <Phaeolepiota aurea, grzyb z rodziny gąskowatych Tricholomataceae (in. aksamitka złota, aksamitkówka złota)>

AKWATORIUM p. akwen.

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry