To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

MATEJKA gw. p. tymotka (łąkowa).

MATEŁUSZEK gw. p. tymotka (łąkowa).

MATENA p. komosa (biała).

MATERINKA p. lebiodka (pospolita).

MATERNIKA p. lebiodka (pospolita).

MATERYNKA p. lebiodka (pospolita).

MATERYNKA p. macierzanka (zwyczajna).

MATERZERCA DUSZKA p. macierzanka (piaskowa).

MATEUSZ gw. p. tymotka (łąkowa).

MATEUSZEK gw. p. tymotka (łąkowa).

MATEUSZKA gw. kalis. p. tymotka (łąkowa).

MATHIOLA p. zarzyczka górska.

MATKA-MACOCHA p. podbiał (pospolity).

MATKA GRZYBIA p. czubajka (kania).

MATKA GRZYBIA p. goryczak żółciowy.

MATKA GRZYBOWA p. czubajka (kania).

MATKA GRZYBOWA p. sarniak (dachówkowaty).

MATKA HRYBOWAJA p. gąska (niekształtna).

MATKA ZIELNA p. bylica (polna).

MATKI BOSKIEJ ŁZY p. drżączka średnia.

MATKI BOŻEJ LEN daw. p. lnica (pospolita).

MATKI BOŻEJ SŁEZ p. skalnica (ziarenkowata).

MATKI BOŻEJ WŁOSKI MNIEJSZE p. zanokcica (skalna).

MATNICA PÓŁNOCNA p. trzmielina (brodawkowata).

MATÔNOCKA gw. żyw. p. życica (trwała).

MATRAGUNA gw. p. pokrzyk (wilcza jagoda).

MATRYGAN gw. p.pokrzyk (wilcza jagoda).

MATRYGUNA gw. p.pokrzyk (wilcza jagoda).

MATYCKA lud. mazow. p. biedronka: Chłopaki (do biedrzonki) mówią: Matycka, matycka, gdzie twoja córycka? KARŁ. SGP III, 127.

MATYNA p. komosa (biała).

MAWOREK mikol. <nazwa śluzowców Myxomycetes>:
Δ MAWOREK BŁYSZCZĄCY Physarum nitens,
Δ MAWOREK CYTRYNOWOŻÓŁTY Ph. citrinum,
Δ MAWOREK FALISTY Ph. bivalve,
Δ MAWOREK LASKONOGI Ph. penetrale,
Δ MAWOREK MOCNY Ph. robustum,
Δ MAWOREK NADOBNY Ph. notabile,
Δ MAWOREK OKAZAŁY Ph. bethelii,
Δ MAWOREK PAPUZI Ph. psittacinum,
Δ MAWOREK POMARSZCZONY Ph. murinum,
Δ MAWOREK POPLĄTANY Ph. contextum,
Δ MAWOREK POSPOLITY Ph. leucophaeum,
Δ MAWOREK SKUPIONY Ph. conglomeratum,
Δ MAWOREK SZTYWNY Ph. globuliferum,
Δ MAWOREK ZMIENNY Ph. cinereum,
Δ MAWOREK ZWISŁY Ph. album,
Δ MAWOREK ZIELONKAWY Ph. viride,
Δ MAWOREK ŻÓŁTOZIELONAWY Ph. virescens.

MAZAK lud. podh. p. drozd (śpiewak).

MAZUR
1. ornit. daw. p. wróbel (domowy).
2. mikol. p. koźlarz (czerwony).

MAZUREK
1. ornit. <Passer montanus, ptak z rodziny wróbli Passeridae, w Polsce lęgowy, osiadły (in. wróbel
leśny, w. marcinek, w. mazurek, w. polny; daw./lud. leśny żydek, łuszczak mazurek, ł.
wróbel polny, marcinek, mazurka, wrobel gorny, w. leśny, w. polny, wróbl leśny, w.
polny, zięba mazurek, żydek)>
2. mikol. <nazwa grzybów>:
Δ MAZUREK p. gołąbek (zielonawy).
Δ MAZUREK p. koźlarz (babka).
Δ MAZUREK p. koźlarz (czerwony).
3. entom. <…………….>

MAZURKA lud. lubel. p. mazurek w zn. 1.

MAŻGA daw.(stpl.) <błoto rozbełtane, grzęzawisko>

MĄCZKI lud. opol. p. głóg w zn 1a.

MĄCZNICA bot. MĄCZNICA LEKARSKA <Arctostaphylos uva-ursi, rodzimy gatunek krzewinki z rodziny wrzosowatych Ericaceae (in. mącznica, mącznica garbarska, m. zwyczajna; daw./lud. baraniucha, borownik, borówka, borówka ścieląca się, chrościna, chrościna jagod(n)a niedźwiedzie grono, chruścina, chruścina jagodna, chruścina jagody niedźwiedzie, jagodna, jagody niedźwiedzie, kościanki, legaty, mącznice, mącznik, muczelnik, niedźwiedzia jagoda, niedźwiedzie grono, n. jagody, n. ucho, n. uszko, niedźwiedzina, niedźwiedziny, świńska borówka)>

MĄCZNICE p. mącznica lekarska.

MĄCZNIK
1. entom. <nazwa chrząszczy z rodziny czarnuchowatych Tenebrionidae (daw. pokątnik)>:
Δ MĄCZNIK CIEMNY Tenebrio obscurus,
Δ MĄCZNIK MŁYNAREK Tenebrio molitor (in. mącznik, m. młynowiec; lud. drewniak,
młynarek, młynarz).
2. bot. <nazwa różnych roślin>:
Δ p. mącznica lekarska.
Δ lud. wlkp. p. głóg w zn. 1a.

MĄCZYNIEC lud. p. komosa (strzałkowata).

MĄCZYNIEC BIAŁY p. komosa (biała).

MĄCZYNIEC MUROWY p. komosa (murowa).

MĄCZYNIEC SELEDYNOWY p. komosa (sina).

MĄCZYNIEC WIELKOLISTNY p. komosa (wielkolistna).

MĄCZYNIEC WIELONASIENIOWY p. komosa (wielonasienna).

MĄDRE DRZEWO, MĄDRODRZEW, MĄDRODRZEWINA, MĄDRZEJ, MĄDRZEŃ, MĄDRZEW lud. p. modrzew (europejski).

MĄDZIAK mikol. <nazwa grzybów z rodziny sromotnikowatych Phallaceae>:
Δ MĄDZIAK MALINOWY Mutinus ravenelii (in. mądziak szkarłatny),
Δ MĄDZIAK PSI M. caninus (daw. chwościak psi, smardz psi, smardzik psi, sromotnik psi),

MĄKA CZAROWNIC daw. p. widłak (goździsty).

MĄKINIA daw. p. jarząb (mączny).

MĄKLA bot. <nazwa porostów z rodziny tarczownicowatych Parameliaceae>:
Δ MĄKLA ODMIENNA Evernia mesomorpha,
Δ MĄKLA ROZŁOŻYSTA E. divaricata,
Δ MĄKLA TARNIOWA E. prunastri (daw./lud. mech dębowy).

MĄKLIK bot. MĄKLIK OTRĘBIASTY <Pseudevernia furfuracea, porost z rodziny tarczownicowatych Parmeliaceae (daw. misecznica otrębiasta, tarczownica otrębiasta)>

MĄKOSA AKSAMITNA p. szkieletnica (aksamitna).

MĄKOSA GRUBA p. jamkówka (gruba).

MĄKOSA ŻÓŁTA p. jamkówka (żółta).

MĄKUSZKA lud. kaszub. p. głóg w zn. 1a.

MĄTNICA wędk. reg. <mętna woda wskutek wezbrania rzeki (uniemożliwiająca wędkowanie)> : Silne wezbranie [poziomu wody w potoku] przy tzw. mątnicy (…) wywołuj[ą] między rybami prawdziwą rewolucję (…) wszystka ryba garnie się ku brzegom i chroni w zacisza, by się ubezpieczyć od nieuniknionego inaczej porażenia bryłami kamienia, jakie wezbrana rzeka ze sobą toczy. ROZW. Porad. 69.

MĄTWA p. trzmielina (zwyczajna).

MCHOWIK p. maślak (ziarnisty).

MCHOWNIK p. maślak (ziarnisty).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry