To Top

„Słownik polskiego języka przyrodniczego” jest autorskim projektem Grzegorza Bobrowicza. Prace nad słownikiem zostały zapoczątkowane w roku 1990, a od roku 2010 prowadzone są intensywnie. Słownik jest zbiorem wyrazów opisujących dziką przyrodę Polski; głównie w skali makroskopowej (pominięto skalę mikro, budowę wewnętrzną organizmów, procesy fizjologiczne). Obejmuje on nazwy używane obecnie i dawniej, w tym gwarowe i ludowe. Słownik adresowany jest do wszystkich którym bliska jest dzika przyroda Polski. Więcej

Zakres tematyczny Słownika:

  • nazwy gatunków roślin Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. grzybów, porostów, mszaków, paprotników, roślin nasiennych;
  • nazwy gatunków zwierząt Polski – dzikich i zadomowionych, m.in. mięczaków, stawonogów, kręgowców;
  • nazwy części roślin i zwierząt;
  • głosy zwierząt;
  • nazwy środowisk przyrodniczych, zbiorowisk roślinnych;
  • nazwy rzeźby terenu, wód, gleb; określenia miejsc w terenie itp.;
  • nazwy używane w leśnictwie dotyczące lasów, ich części itp.;
  • nazwy łowieckie dotyczące zwierząt, sposobów ich wabienia i in.;
  • nazwy używane w wędkarstwie dotyczące wód, ich fragmentów i in.;
  • nazwy używane w rolnictwie dotyczące obszarów rolnych, ich fragmentów i in.;
  • nazwy meteorologiczne, m.in. stany pogody, zjawiska na niebie itp.;
  • nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia.

Obecnie w Słowniku znalazły się między innymi w dużej części kompletne nazwy gatunków takich grup systematycznych, jak: grzyby, porosty, paprotniki, rośliny nasienne; chrząszcze (część), motyle (część), prostoskrzydłe, ważki, mięczaki, minogi, ryby, ptaki. W przygotowaniu mszaki; pajęczaki, owady (pozostałe grupy), wije, skorupiaki, płazy, gady, ssaki.

Prezentowana część Słownika liczy około 15 tysięcy haseł. Docelowo szacuję, że objętość Słownika sięgnie około 50 tysięcy haseł. Na razie pozostawiam otwartą kwestię cytatów do poszczególnych haseł. Do niektórych haseł je zamieszczam; zwłaszcza cytaty nawiązujące do pochodzenia nazwy. Wykaz źródeł

Zapraszam wszystkich miłośników polskiego języka przyrodniczego do dzielenia się swoimi uwagami na temat Słownika lub poszczególnych jego haseł. Mniej

HUBCZAK LISI p. błyskoporek (cynamonowy).

HUBCZAK RÓŻNOBARWNY p. wrośniak (różnobarwny).

HUBCZAK SZORSTKI p. wrośniak (szorstki).

HUBEK p. maślak (sitarz).

HUBEK lud. pisk. p. dudek (zwyczajny).

HUBIAK mikol. HUBIAK POSPOLITY <Fomes fomentarius, grzyb z rodziny żagwiowatych Polyporaceae (in. czyr hubkowy, huba bukowa, h. pospolita, h. prawdziwa, h. żagwiowa, żagiew pospolita)>

HUBKA p. siedzuń (sosnowy).

HUBKA DZIWNA p. sromotnik (bezwstydny).

HUBKA KOSMATA p. wrośniak (szorstki).

HUBKA RÓŻNOBARWNA p. wrośniak (różnobarwny).

HUBKA TRWAŁA p. stułka (piaskowa).

HUBKI p. czasznica (oczkowata).

HUBKI p. podgrzybek (zajączek).

HUBKI p. twardzioszek (przydrożny).

HUBKI ZAJĘCZE p. podgrzybek (złotopory).

HUBNIK p. czerwik.

HUCHO daw. p. głowacica.

HUCZEK daw. p. orlik (krzykliwy).

HUCZEK daw. p. siniak w zn. 1a.

HUFLATICH p. podbiał (pospolity).

HUJKA p. świerk (pospolity).

HUKACZ p. siniak w zn. 1: Są i mniejsze grzywacze, które prostactwo hukaczami nazywa. Kluk. Zw. cyt. SL

HUKACZ daw. p. grzywacz w zn. 1a.

HUKAĆ, POHUKIWAĆ „o sowach, zwłaszcza o puchaczu: wydawać głos

HUPAŁO daw./lud. p. bąk (zwyczajny) oraz p. dudek (zwyczajny).

HUPEK, HUPKA daw./lud. p. dudek (zwyczajny): Ludowa nazwa dudka brzmi – przynajmniej według Wacka – „hupek”. Słusznie, gdyż ptak ten często woła: „Hup – hup – hup – hup”. PUCH. Bezkrwawe 100.

HURKOT daw. p. siniak w zn. 1a.

HURMAK entom. HURMAK OLCHOWIEC <Agelastica alni chrząszczy z rodziny strąkowcowatych Bruchidae (daw. złotka)>

HURTNICA entom. <nazwa błonkówek z rodziny mrówek Formicidae>:
Δ HURTNICA PODOBNA Lasius alienus,
Δ HURTNICA POSPOLITA L. niger (in. h. czarna),
Δ HURTNICA WSTYDLIWA L. brunneus.
Δ HURTNICA ZWYCZAJNA p. podziemnica zwyczajna.

HUSARZ entom. <nazwa ważek z rodziny żagnicowatych Aeshnidae>:
Δ HUSARZ MNIEJSZY Anax parthenope (in. h. ciemny, h. jeziorny);
Δ HUSARZ WĘDROWNY Hemianax ephippiger;
Δ HUSARZ WŁADCA Anax imperator.

HUTEK daw. p. dudek (zwyczajny).

HUŹDACZ daw. łow. august. p. siniak w zn. 1a.

HYBDA p. bez (hebd).

HYC gw. ciesz. <upał, gorąco>

HYCZKA, HYĆKA lud. p. bez (czarny).

HYDNOBOLITES mikol. HYDNOBOLITES MÓZGOKSZTAŁTNY <Hydnobolites cerebriformis, grzyb workowy z rodziny Pezizaceae>

HYDRELIA entom. <nazwa motyli z rodziny miernikowców Geometridae>:
Δ HYDRELIA LEŚNA Hydrellia sylvata,
Δ HYDRELIA ŻÓŁTOKRESKA H. flammeolaria.

HYDROBOTANIKA bot. <dział botaniki zajmujący się badaniem roślinności wodnej>

HYDROCHORIA bot. <rozsiewanie roślin przy udziale wody>

HYDROFIT bot. zwykle w lm hydrofity <rośliny wodne (zanurzone lub pływające), których pączki zimują w wodzie (in. rośliny wodne, r. wodnopączkowe)>

HYDROSPORIA bot. <rozsiewanie zarodników przy udziale wody>: Rozsiewanie zapomocą wody, hydrosporia, występuje u gatunków rosnących w miejscach wilgotnych, nad brzegami stawów, rowów, na podmokłych polach (…) których zarodnie po dojrzewaniu zarodników wraz z setą i stopą bardzo łatwo wypadają. MIC.-SOB. Zarys 78.

HYLOBIONT p. hylofil.

HYLOFIL zwykle w lm hylofile bot. zool. <organizmy żyjące w środowisku leśnym, w odniesieniu do owadów wodnych: gatunki żyjące w zacienionych, śródleśnych zbiornikach wodnych (in. hylobiont)>

HYŁY gw. ciesz. <bryły zeschłej ziemi>

HYMBOŁEK gw. ciesz. <wypukłość, nierówność>: Czemu na tym zasiotym polu nie zrównali tych hymbołków? K.-T.-P.-W. Cieszyn 123.

HYMENIUM mikol. <warstwa zarodnikotwórcza grzybów (in. obłocznia, obłócznia, warstwa rodzajna)>

HYMENOFOR mikol. <część owocnika, na której rozwija się hymenium, np. kolce, blaszki i rurki podstawczaków>

HYPANCJUM bot. <u roślin: dno kwiatowe silnie wgłębione albo o wąskiej gardzieli, wewnątrz niego stoją ukryte słupki, np. u róży (in. hipancjum)>

HYPOREAL <środowisko wody znajdującej się w porach między kamieniami, żwirem i piaskiem w podłożu rzeki lub potoku>

HYRBEL gw. ciesz. <garb, pagórek w polu>

HYRCZ gw. ciesz. <sęk lub narośl na drzewie>

HYRCZATY, HYRCZYTY gw. ciesz. <sękaty>: W moim lesie jest hyrczate drzewo. K.-T.-P.-W. Cieszyn 124.

HYZOP
1a. bot. HYZOP LEKARSKI <Hyssopus officinalis, zadomowiony u nas gatunek rośliny z
rodziny wargowych Lamiaceae (in. hyzop; daw./lud. izop)>: Hyzop był rośliną użytkowaną już w
starożytności. W kulturze arabskiej i żydowskiej uważano, że ma własności oczyszczające, był
popularny także w starożytnej Grecji i Rzymie. ANIOŁ-SZCZĘŚ. Archeofity 144.
1b. bot. HYZOP DZIKI, H. ŁĄKOWY, H. POLNY p. posłonek (rozesłany).

© Copyright 1990-2024 Grzegorz Bobrowicz. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i treści wymaga pisemnej zgody autora.

Powrót do góry