Grzegorz Bobrowicz

DŁUGOSZ
1a. bot. DŁUGOSZ KRÓLEWSKI <Osmunda regalis, rodzimy gatunek paproci z rodziny długoszowatych Osmundaceae (daw./lud. podeźrzon królewski, struszowe pióro)>
1b. bot. DŁUGOSZ PODEJŹRZON p. podejźrzon (księżycowy).

DŁUGOSZYJ
1. bot. <nazwa mchów z rodziny podsadnikowatych Splachnaceae (daw. tayloria)>:
Δ DŁUGOSZYJ CIENKI Tayloria tenuis,
Δ DŁUGOSZYJ ELIPTYCZNY T. froelichiana,
Δ DŁUGOSZYJ JĘZYKOWATY T. lingulata,
Δ DŁUGOSZYJ PIŁKOWANY T. serrata,
Δ DŁUGOSZYJ PODSADNIKOWY T. splachnoides,
Δ DŁUGOSZYJ ZAOSTRZONY T. acuminata.
1. entom. daw. p. oszynda leszczynowiec.

DŁUGOTRZONKA mikol. DŁUGOTRZONKA POPIELATA <Helvella macropus, grzyb z rodziny piestrzycowatych Helvellaceae (in. piestrzyca popielata)>

DŁUGOWIECZEK bot. DŁUGOWIECZEK KRZYWY <Hymenostylium recurvirostrum, mech z rodziny płoniwowatych Pottiaceae>

DŁUK lud. lub. mazow. p. głóg w zn. 1a.

DŁUŻEŃ entom. <Tillus elongatus, chrząszcz z rodziny przekraskowatych Cleridae (daw. skukacz)>

DŁUŻLIK zool. <Cyathura carinata, gatunek morskiego skorupiaka z rzędu równonogów Isopoda, w Bałtyku>

DŁUŻYNKA entom. <nazwa chrząszczy z rodziny kózkowatych Cermabycidae (daw. skop, skopun)>:
Δ DŁUŻYNKA DWUKROPKOWA Oberea oculata (daw. tarczook),
Δ DŁUŻYNKA LESZCZYNÓWKA O. linearis,
Δ DŁUŻYNKA WICIOKRZEWOWA O. pupillata,
Δ DŁUŻYNKA WILCZOMLECZOWA Amaurostoma erythrocephala (in. d. wilczomleczówka).

DMA daw. <silny wiatr; podmuch, wianie wiatru>: Dmą zowię wiatr chłodny, w lecie powiewający. Za SL.

DMUCHACZ p. mniszek (pospolity).

DMUCHACZ p. czasznica (oczkowata).

DMUCHAWIEC bot. <nazwa roślin>
Δ DMUCHAWIEC p. mniszek.
Δ DMUCHAWIEC, D. LEKARSKI lud. p. mniszek (pospolity): Być tam już teraz, paść twarzą w trawę pełną stokroci i dmuchawców, wygrzewać się w słońcu, ciesząc oczy zielenią liści, błękitem nieba, kobiercami kwiatów…. ŁAP. Pojednanie 4. • Wkrótce na mineralnych łąkach rozlokują się zółte dywany mniszka lekarskiego, by w trakcie owocowania zmienić się w popularne dmuchawce. KŁOS. G.T. Prawdziwa 85.

DMUCHAWKA p. czasznica (oczkowata).

DMUCHAWKA p. purchawka (chropowata).

DNIOWAĆ daw. <spędzać dzień>: Czy instynktem wiedziona [locha], czy uczuciem, zawsze miejsce dniowania zasłania od wiatru, i wyszukuje zacisze. WODZ. Wspom. 120.

DNO bot. Δ dno kwiatostanu <rozszerzony szczyt kwiatostanu, na którym osadzone sąkwiaty (in. osadnik)> Δ dno kwiatowe <zwykle nieco rozszerzony szczyt szypułki (łodygi), na którym osadzone są części kwiatu>

DOBIJAK ichtiol. <Hyperoplus lanceolatus, rodzimy gatunek ryby morskiej z rodziny dibijakowatych Ammodytidae>: Główne pożywienie maskonura tworzą dobijaki, niewielkie rybki o wydłużonym kształcie, żyjące na piaszczystym dnie. (…) Gdy ptak wraca ze zdobyczą do gniazda wygląda tak, jakby miał długie wąsy, gdyż po bokach dzioba zwisa mu kilkanaście dobijaków. SOKOŁ. Ptaki II, 542.

DOBRA MYŚL p. centuria (pospolita).

DOBROMYŚL gw. śląsk. p. lebiodka (pospolita).

DOBRÔMYŚL gw. żyw. p. lebiodka (pospolita): Nazbiyrała dobrejmyśli, żeby chłopcy ku nij prziśli. NOWAK J.K. Żywiec 63.

DOBRY HENRYCZEK p. komosa (strzałkowata).

DOKTOR lud. siem. p. dzięcioł (czarny).

DOKTORSKA BASZKA WODNA p. pałka (szerokolistna).

DOLE daw.(stpl.) <dolina>

DOLIZNA daw.(stpl.) <dolina>

DOLOT entom. p. dolotek.

DOLOTEK entom. <Anisodactylus sp., rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych Carabidae (daw. dolot)>

DOŁBACZ lud. p. dzięcioł w zn. 1a: Dzięcioły (…) w Złoczowskim zowią ‘dołbaczami’, w Rohatyńskim ‘dowbaczami’. KARŁ. SGP I, 345.

DOŁCZAN entom. <nazwa owadów prostoskrzydłych z rodziny szarańczowatych Acrididae>:
Δ DOŁCZAN CZARNOPLAMY Stenobothrus nigromaculatus,
Δ DOŁCZAN DERESZ S. stigmaticus,
Δ DOŁCZAN WYSMUKŁY S. lineatus.

DOŁCZANECZKA bot. DOŁCZANECZKA GWIAZDKOWATA <Solorinella asteriscus, porost z rodziny Gomphillaceae>

DOŁCZANKA bot. <nazwa porostów z rodziny pawężnicowatych Peltigeraceae>:
Δ DOŁCZANKA DWUZARODNIKOWA Solorina bispora,
Δ DOŁCZANKA GĄBCZASTA S. spongiosa,
Δ DOŁCZANKA SZAFRANOWA S. crocea,
Δ DOŁCZANKA TORBIASTA S. saccata.

DOŁECZNIK entom. <Bothrideres bipunctatus, chrząszcz z rodziny Bothrideridae (daw. wydolak)>

DOMACJA bot. <wytwory na różnych częściach roślin lub przekształcone organy roślinne służące innym organizmom (np. mrówkom) jako miejsce zamieszkania>

DOMASZKA daw. p. jaskółka (dymówka).

DOMASZKA daw. p. oknówka.

DÔMB p. dąb (szypułkowy).

DOMINANT
1. ekol. <gatunek roślin lub zwierząt, który znacznie przewyższa liczebnie inne gatunki w pewnym
zespole roślinnym lub zwierzęcym>
2. etol. <osobnik zajmujący najwyższe miejsce w hierarchii stada; osobnik alfa>: Dominant
[wilka] podczas grożenia ma wyprostowaną i usztywnioną pozycję ciała, uniesiony ogon i uszy,
zjeżoną sierść na grzbiecie. Patrzy prosto w oczy przeciwnika. WIERZB. Wilk 48.

DONDERA p. bieluń (dziędzierzawa).

DORANCYJA CZERWONA p. śliwa (domowa).

DORNIK gw. ciesz. <ziemia, darń>

DORSZ ichtiol. DORSZ ATLANTYCKI <Gadus morhua, rodzimy gatunek ryby morskiej z rodziny dorszowatych Gadidae (in. wątłusz; daw./lud. pomuchel, pomuchla)>

DORZUTKA mikol. DORZUTKA POSPOLITA <Perichaena corticalis, gatunek śluzowca Myxomycetes>

DOSKWIER entom. DOSKWIER PASTWISKOWY <Aedes vexans, nuchówka z rodziny komarowatych Culicidae>

DOSTOJKA entom. <nazwa motyli z rodziny rusałkowatych Nymphalidae>:
Δ DOSTOJKA ADYPE Argynnis adippe (daw./lud. adypa),
Δ DOSTOJKA AGLAJA A. aglaja(daw./lud. aglaja),
Δ DOSTOJKA AKWILONARIS Boloria aquilonaris,
Δ DOSTOJKA DAFNE Brenthis daphne (daw./lud. dafne),
Δ DOSTOJKA DIA Boloria dia,
Δ DOSTOJKA EUFROZYNA B. euphrosyne,
Δ DOSTOJKA EUNOMIA B. eunomia,
Δ DOSTOJKA INO Brenthis ino,
Δ DOSTOJKA LAODYCE Argyronome laodice,
Δ DOSTOJKA LATONIA Issoria lathonia (daw./lud. latonia-perłowiec),
Δ DOSTOJKA MALINOWIEC Argynnis paphia (in. d. Pafja),
Δ DOSTOJKA NIOBE A. niobe (daw./lud. nioba),
Δ DOSTOJKA PALES Boloria pales,
Δ DOSTOJKA PANDORA Argynnis pandora,
Δ DOSTOJKA SELENE Boloria selene (in. d. selena),
Δ DOSTOJKA TITANIA B. titania.

DOWBACZ lud. p. dzięcioł w zn. 1a.

DOWIETRZNY geogr. <skierowany w kierunku, z którego wieje wiatr, np. o zboczu; in. nawietrzny, podwietrzny; daw. podwiatrowy>

DÓJKA p. mleczaj (smaczny).

DÓMBKI gw. ciesz. <lasek dębowy>

DÓMBROWA gw. ciesz. <zagajnik>

DÓNGA gw. ciesz. <tęcza>: Parcie (popatrzcie) dzieci, jak donga pije wode. K.-T.-P.-W. Cieszyn 83.

DRABIAZHUN p. konyza kanadyjska.

DRABIAZKUN p. konyza kanadyjska.

DRABIK bot. DRABIK DRZEWKOWATY <Climacium dendroides, mech z rodziny drabikowatych Climaciaceae>

DRABINIARZ daw. p. rzemlik (plamisty).

DRABINKA p. pięciornik (gęsi).

DRABINKA gw. żyw. p. cieciorka (pstra).

DRABINKI lud. p. pięciornik (gęsi).

DRABINOWIEC bot. DRABINOWIEC MROCZNY <Cinclidium stygium, mech z rodziny drabinowcowatych Cinclidiaceae>

DRAGANEK p. bylica (draganek).

DRAGANEK daw. p. biegus (mały).